درسنامه کلیات علم رجال
عنوان کامل: درسنامه کلیات علم رجال
پدیدآور: مهدی یوسفی
ناشر: مرکز آموزشهای غیرحضوری حوزه علمیه خواهران
سال انتشار: ۱۳۹۹
زبان: فارسی
نوع اثر: کتاب درسی تلخیصشده از «کتاب فی علم الرجال» آیتالله سبحانی
وضعیت دسترسی: نسخه الکترونیکی رایگان به طور مثال در سایت افق اندیشه
معرفی اجمالی
کتاب «درسنامه کلیات علم رجال» تألیف مهدی یوسفی، گزارشی منسجم و فشرده از مباحث پایهای علم رجال است که برگرفته از تألیف آیتالله جعفر سبحانی با عنوان «کتاب فی علم الرجال» میباشد. این درسنامه توسط «مرکز آموزشهای غیرحضوری حوزه علمیه خواهران» در سال ۱۳۹۹ تدوین شده است.
ساختار و محتوا
تعداد دروس: ۳۰ درس
ماهیت تألیف: عمدتاً ترجمه و تلخیص مطالب کتاب «فی علم الرجال»، افزودن توضیحات تحلیلی و دستهبندی مباحث برای سهولت در استفاده
نمونهای از متن اثر
“علامه بحرالعلوم (ره) پس از نقل عبارات گروهی از عالمان فقه و رجال، مثل علامه حلی، شهید ثانی، شیخ حسن صاحب معالم، مقدس اردبیلی که به مقدم بودن قول نجاشی بر قول شیخ طوسی در مقام تعارض حکم کردهاند، مینویسد: این تقدیم به دلیل خصوصیاتی است که نجاشی از آن برخوردار است: تألیف رجال نجاشی پس از تألیف فهرست شیخ طوسی است، زیرا نجاشی در کتابش شرح حال شیخ را آورده و به نام فهرست تصریح کرده است. تخصص نجاشی در رجال و علم انساب بوده است؛ به خلاف شیخ طوسی که در علم رجال، حدیث، تفسیر، کلام، فقه و دیگر علوم تبحر داشته و در هر کدام از این علوم، تألیفات متعددی دارد. نجاشی اهل کوفه بوده و بیشتر راویان نیز در آن زمان از مردم کوفه بودند، لذا او به احوال آنها بیشتر از شیخ طوسی آگاه بوده است. همنشینی با استادانی همانند احمد بن حسین غضائری و پدرش، احمد بن علی بن نوح سیرافی از نجاشی استادی متخصص و با اطلاعات فراوان در این فن ساخته بود! آیت الله بروجردی رجال نجاشی را حاشیهای بر فهرست شیخ طوسی میدانسته است.”
جمعبندی و کاربرد
درسنامه آقای مهدی یوسفی، با ترجمه مطالب آیتالله سبحانی و افزودن توضیحات تحلیلی، دستاویزی ارزشمند برای تدریس و همچنین فراگیری اصول علم رجال فراهم آورده است. دسترسی آسان به نسخه الکترونیکی و طبقهبندی منظم دروس، این اثر را برای اساتید، طلاب و پژوهشگران علاقهمند به علوم حدیث به منبعی کاربردی بدل کرده است.
درسنامه رجال مقارن
عنوان کامل: درسنامه رجال مقارن: آشنایی اجمالی با علم رجال و علمای رجالی شیعه و سنی
پدیدآور: نجمالدین طبسی
گردآورنده و تنظیمکننده: سید حمیدرضا روحانی
ناشر: مؤسسه آموزشی-پژوهشی مذاهب اسلامی (قم)
سال انتشار: ۱۳۸۵
زبان: فارسی
نوع اثر: کتاب درسی تطبیقی (علم رجال)
وضعیت دسترسی: نسخه الکترونیکی رایگان در اینترنت
معرفی اجمالی
درسنامه «رجال مقارن» اثری است تطبیقی و آموزشی در عرصه علم رجال که دیدگاههای شیعه و سنی را در کنار هم مینشاند. این کتاب مشتمل بر پانزده درس است که از مقدمات و تعاریف پایه تا بررسی عدالت صحابه و حدیث عشره مبشّره را دربر میگیرد. تألیف نجمالدین طبسی و گردآوری و تنظیم سید حمیدرضا روحانی، همراه با نشر مؤسسه آموزشی-پژوهشی مذاهب اسلامی، دسترسی رایگان الکترونیکی و انتشار در سایتهای معتبر، از ویژگیهای برجسته این درسنامه به شمار میآید.
ساختار و محتوا
تعداد دروس: ۱۵ درس
عناوین دروس (برگرفته از فهرست اثر):
- علم رجال را بشناسیم
- آشنایی با بعضی از اصطلاحات علم رجال در کتب رجالی شیعه
- آشنایی با بعضی از اصطلاحات علم رجال در کتب رجالی اهل سنت
- آشنایی با اصطلاحات رایج کتب رجالی اهل سنت و آشنایی با اصطلاحات و روات مشترک فریقین
- مهمترین کتابهای رجالی شیعه
- آشنایی با بعضی علمای معاصر رجالی شیعه
- آشنایی با برخی کتب روایی شیعه
- آشنایی اجمالی با ابواب و عناوین بحار الانوار
- آشنایی با کتب مهم رجالی اهل سنت
- آشنایی با علمای رجالی اهل سنت
- (ادامه) آشنایی با علمای رجالی اهل سنت
- آشنایی با برخی کتب روایی ـ حدیثی اهل سنت
- آشنایی با برخی از مؤلفان کتب رجالی
- عدالت صحابه
- حدیث عشره مبشره و آشنایی با بعضی از صحابه
نمونهای از متن اثر
“رفع يك شبهه
برخی از بیخبران این شبهه را مطرح نمودهاند که علامه مجلسی به فرق ضاله متصوفه گرایش داشته است اما در بررسی کتاب ارزشمند بحار الانوار میتوان احادیثی را یافت که صوفیه را مذمت میکند. پس شخصی مانند علامه مجلسی نمیتواند به عقاید منحرف و ضاله گرایش داشته باشد.
البته پدر محمد باقر مجلسی، یعنی مجلسی اول متهم به تصوّف بوده است که مرحوم محمد باقر مجلسی در بحار الانوار این شایعه را بی اساس میداند وی میگوید: «فکر نکنید پدر من صوفی بود و عقاید آنها را قبول داشت؛ چگونه پدر من از آنها باشد در حالی که او مأنوس ترین و عالم ترین افراد با روایات بود و بلکه مسلك او زهد و ورع بود، نه تصوف؛ اما در ابتدا چنین اسمی بر خودش گذاشته بود که این طایفه را به طرف خود بکشاند تا آنها را از عقاید فاسد و اعمال بد باز دارد و به خاطر این عمل او خیلیها از مسیر انحراف بازگشتند. پدرم وقتی دید آن مصلحت فدا میشود و متوجه شد که این افراد پرچم ها را بالا برده اند و اصحاب شیطان موفق میشوند چون میدانست که آنها دشمنان خدایند از آنها تبری جست و آنها را در عقاید باطلشان تکفیر کرد و من روش پدرم را بهتر از دیگران میدانم».
گفتنی است در راه مبارزه با انحرافات این گروه ضاله علمای شیعه همواره سعی نمودهاند تا چهره واقعی آنها را افشا کنند چنان که افرادی چون مرحوم کاشانی و مرحوم خویی – در شرح نهج البلاغه – در رد اینان سخنانی گفتهاند.”
دسترسی و انتشار
نسخه الکترونیکی رایگان: متن کامل درسنامه بهصورت آزاد در اینترنت قابل دانلود است.
وبسایتهای میزبان: از جمله حدیثنت
دسترسی آسان: بدون قفل دیجیتال (DRM) و بدون نیاز به اشتراک ویژه
جمعبندی و کاربرد
درسنامه رجال مقارن با ارائه مبانی مشترک و متمایز علم رجال در دو مکتب بزرگ اسلامی، ابزار مناسبی برای اسایتد، طلاب و پژوهشگران فراهم میآورد. دستهبندی درسها، فهرست واضح و دسترسی رایگان الکترونیکی، این اثر را به مرجعی کارآمد در مطالعات تطبیقی علم رجال تبدیل کرده است.
درسنامه علم رجال
عنوان کامل: درسنامه علم رجال
پدیدآور: امیر غنوی
ناشر: انتشارات ذکراء
سال انتشار: ۱۳۹۷
تعداد صفحات: ۳۴۴ صفحه
قطع و نوع جلد: وزیری، گالینگور
زبان: فارسی
نوع اثر: کتاب درسی کاربردی در علم رجال
وضعیت دسترسی: فقط نسخه فیزیکی
معرفی اجمالی
درسنامه «علم رجال» اثر امیر غنوی منتشرشده توسط انتشارات ذکرا در سال ۱۳۹۷ در ۳۴۴ صفحه(قطع وزیری، جلد گالینگور)، مجموعهای کاربردی برای اساتید، طلاب و پژوهشگران است که صرفاً در نسخه فیزیکی عرضه شده و نسخه الکترونیکی آن تاکنون منتشر نشده است. صفحات مقدمه و فهرست مطالب در هیچیک از وبسایتهای فروش یا معرفی درج نشده است که این خود نقطهضعفی برای دسترسی تدریسی و پژوهشگرانه به حساب میآید. سفارش نسخه فیزیکی از طریق چندین پلتفرم با قیمت و موجودی متفاوت بهراحتی امکانپذیر است.
ساختار و محتوا
در این کتاب، علم رجال با رویکردی کاملاً کاربردی مورد بررسی قرار گرفته و بر پاسخگویی به نیازهای اساتید جهت تدریس و همچنین طلاب و پژوهشگران پیش از ورود به درس خارج تأکید شده است. این نگاه کاربردی موجب شده مباحث رجالی در سه بخش تنظیم شود:
تشخیص سند: پاکسازی اسناد از مشکلاتی نظیر حذف در تعلیقات، ابهام در ضمائر، تذییل، و درهمآمیختگی ناشی از تحویل
تنقیح سند: تمییز مشترکات، توحید مختلفات و شناخت تحریفات و نحوه وقوع آنها
بررسی احوال راویان: مفصلترین قسمت کتاب که به شرح احوال، ارزیابی و توثیق راویان میپردازد.
نمونهای از متن اثر
(بدلیل عدم وجود متن کامل یا حتی بخشی از درسنامه در بستر اینترنت، نمونهای از متن ذکر نشده است)
دسترسی و انتشار
نسخه الکترونیکی: تاکنون منتشر نشده است.
فهرست مطالب و مقدمه: در هیچ وبسایتی در دسترس نیست.
نقد به ناشر: عدم انتشار دیجیتال و ارائه اطلاعات اولیه، مانعی برای بررسی تدریسی و پژوهشگرانه است.
دسترسی فیزیکی: از طریق چند پلتفرم داخلی با قیمت متغیر قابل خرید است به طور مثال میتوانید به سایت انتشارات لیلةالقدر مراجعه نمایید.
جمعبندی و کاربرد
درسنامه علم رجال امیر غنوی، با تأکید بر کاربردیسازی مباحث رجالی، منبع مفیدی در درسهای مقدماتی است؛ اما فقدان نسخه الکترونیکی و عدم انتشار مقدمه و فهرست آنلاین، دسترسی اساتید و پژوهشگران را محدود کرده است. سفارش نسخه فیزیکی به سهولت از طریق چندین پلتفرم داخلی ممکن بوده و قیمتها بسته به چاپ و موجودی متفاوت است.
جمعبندی نهایی
سه درسنامه مورد بررسی، هر یک با رویکردی خاص، به نیازهای تدریسی، آموزشی و پژوهشی اساتید، طلاب و علاقهمندان علم رجال پاسخ میدهند:
- درسنامه کلیات علم رجال (مهدی یوسفی) با تکیه بر تلخیص و توضیح آراء آیتالله سبحانی، اثری ساختارمند و متنی آموزشی برای درک مفاهیم پایه علم رجال فراهم آورده است. طبقهبندی شفاف، نثر ساده و ارائه تحلیلهای مفهومی، این اثر را به گزینهای مناسب برای تدریس و شروع مطالعه این علم در فضای حوزوی و آموزشی بدل کرده است. در دسترس بودن نسخه الکترونیکی نیز از مزایای مهم آن به شمار میآید.
- درسنامه رجال مقارن (نجمالدین طبسی) با هدف تطبیق دیدگاههای شیعه و سنی در علم رجال، عرصهای مقایسهای برای فهم اشتراکات و تفاوتها میان دو مکتب فراهم میسازد. این کتاب ابزار مناسبی برای پژوهشهای تطبیقی در حوزه حدیث و رجال است و با توجه به رایگان بودن نسخه دیجیتال و ساختار منظم آن، یکی از گزینههای درسی مهم در تدریس و مطالعات بینمذهبی به شمار میآید.
- درسنامه علم رجال (امیر غنوی) با رویکردی کاربردی، بر مسائل فنی و عملی مرتبط با تشخیص سند و احوال راویان تمرکز دارد. این اثر با هدف رفع نیاز اساتید در تدریس و همچنین طلاب در مراحل پیش از ورود به درس خارج تدوین شده و ساختاری مستقل و کاملاً عملی دارد. با این حال، نبود نسخه دیجیتال و دسترسی دشوار به فهرست مطالب و مقدمه، میزان بهرهمندی از آن را برای برخی مدرسان و پژوهشگران کاهش داده است.
در مجموع، این سه اثر در کنار هم تصویری نسبتاً کامل از مبانی، مقایسه مکاتب و روشهای کاربردی در علم رجال ارائه میدهند. ترکیب آنها میتواند مسیر آموزشی-پژوهشی مغتنمی را برای دانشپژوهان حوزههای حدیث و رجال فراهم سازد.
برای مشاهده دیگر راهیابهای آموزش اینجا را بزنید.
