مقدمه
یادگیری دیجیتال در دو دهه اخیر بهعنوان یک ابزار راهبردی در توسعه مهارتها و ارتقای دانش فردی و سازمانی مطرح شده است. در این زمینه، تعدادی از پلتفرمهای غیر ایرانی پیشگام، نقش محوری در شکلدهی به ساختار آموزش آنلاین و مهارتمحور ایفا کردهاند. این پلتفرمها با بهرهگیری از فناوریهای نوین، ایجاد محتوای آموزشی چندرسانهای و تعامل گسترده با مدرسین و دانشگاههای معتبر، دسترسی به آموزشهای تخصصی و کاربردی را برای میلیونها دانشآموز و حرفهای در سراسر جهان فراهم کردهاند. شناخت این پیشگامان و مدلهای آموزشی آنها، علاوه بر معرفی استانداردهای جهانی، میتواند الگوهایی ارزشمند برای توسعه یادگیری دیجیتال در سایر کشورها ارائه دهد.
اهمیت سکوها
دسترسی جهانی به آموزش – امکان یادگیری برای افراد در هر نقطه از جهان.
توسعه مهارتهای کاربردی و شغلی – تمرکز بر آموزشهایی که قابلیت اجرا در محیط کاری دارند.
انعطافپذیری در یادگیری – یادگیری با سرعت و زمان دلخواه دانشآموز.
ارتباط با اساتید و منابع معتبر جهانی – بهرهگیری از تجربه دانشگاهها و متخصصان بینالمللی.
ایجاد فرصتهای برابر آموزشی – کاهش محدودیتهای جغرافیایی، مالی و زمانی.
پشتیبانی از یادگیری مادامالعمر – دسترسی همیشگی به محتوا برای بازبینی و بهروزرسانی دانش.
تقویت آموزش دیجیتال و فناوریهای نوین – استفاده از ویدئو، شبیهسازی، آزمون آنلاین و یادگیری تعاملی.
قابلیت توسعه و مقیاسپذیری – امکان آموزش تعداد زیاد دانشآموزان بدون محدودیت فیزیکی.
ارتباط سکوهای غیرایرانی یادگیری با علوم اسلامی
ارتباط سکوهای دیجیتال با علوم اسلامی از چند بعد قابل بررسی است. این پلتفرمها، با فراهم کردن زیرساختهای انتشار دورههای آموزشی آنلاین، امکان ارائه محتوای علوم اسلامی از جمله فقه، تفسیر قرآن، حدیث، تاریخ اسلام و اخلاق را بهصورت ویدئویی، صوتی و متنی فراهم میکنند و محدودیتهای جغرافیایی را از میان برمیدارند. علاوه بر این، دسترسی جهانی به این سکوها امکان تعامل میانفرهنگی و تبادل علمی میان جوامع اسلامی و غیر اسلامی را ایجاد میکند و دانشجویان و پژوهشگران میتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی، از منابع و استادان معتبر بهرهمند شوند. همچنین، بهرهگیری از فناوریهای نوین مانند کلاسهای زنده، آزمونهای تعاملی و محتوای چندرسانهای موجب یادگیری تعاملی و ساختاریافتهتر مفاهیم اسلامی میشود و انگیزهای برای تولید محتوا و پژوهش در علوم اسلامی فراهم میآورد، بهطوری که آموزش این علوم همگام با استانداردهای جهانی یادگیری دیجیتال توسعه مییابد.
Udemy
معرفی اجمالی
Udemy یک پلتفرم آموزش آنلاین بینالمللی است که در سال ۲۰۱۰ تأسیس شد و دفتر مرکزی آن در سانفرانسیسکو واقع است. این سایت بیش از ۲۵۰ هزار دوره آموزشی در زمینههای مختلف از جمله فناوری، برنامهنویسی، کسبوکار، هنر، زبانهای خارجی و توسعه فردی ارائه میدهد و بیش از ۸۱ میلیون دانشآموز و ۸۵ هزار مدرس از سراسر جهان در آن فعالیت میکنند. Udemy بر آموزشهای کاربردی و مهارتمحور تمرکز دارد و امکان یادگیری انعطافپذیر و دسترسی مادامالعمر به محتوای دورهها را برای کاربران فراهم میکند، به طوری که افراد میتوانند با سرعت خود مهارتهای جدید بیاموزند و در مسیر شغلی و شخصی خود پیشرفت کنند.
- بازدید از سایت: اینجا
هدف اصلی
هدف اصلی Udemy فراهم کردن دسترسی به آموزشهای باکیفیت برای افراد در هر نقطه از جهان است. این پلتفرم بهویژه بر روی یادگیری مهارتهای کاربردی و شغلی تمرکز دارد تا کاربران بتوانند در مسیر شغلی خود پیشرفت کنند.
امکانات و ویژگیها
تنوع دورهها: بیش از ۲۵۰,۰۰۰ دوره در موضوعات مختلف.
اساتید متخصص: دورهها توسط کارشناسان با تجربه تدریس میشوند.
دسترسی مادامالعمر: دانشآموزان پس از خرید دوره، به محتوای آن بهصورت مادامالعمر دسترسی دارند.
پشتیبانی از زبانهای مختلف: Udemy از ۷۷ زبان مختلف پشتیبانی میکند.
دورههای رایگان و پولی: دورهها بهصورت رایگان یا با قیمتهای مقرونبهصرفه ارائه میشوند.
امکان یادگیری آفلاین: دانشآموزان میتوانند دورهها را دانلود کرده و بهصورت آفلاین مشاهده کنند.
نقاط قوت و ضعف
نقاط قوت
دسترسی جهانی: امکان یادگیری از هر نقطهای از جهان.
تنوع موضوعی: پوشش گسترده موضوعات مختلف.
قیمت مناسب: ارائه دورهها با قیمتهای رقابتی.
انعطافپذیری: یادگیری با سرعت و زمان دلخواه.
نقاط ضعف
کیفیت متغیر دورهها: برخی دورهها ممکن است کیفیت بالایی نداشته باشند.
نبود تعامل مستقیم با مدرس: در برخی دورهها، امکان تعامل مستقیم با مدرس محدود است.
نبود گواهی معتبر در برخی دورهها: برخی دورهها فاقد گواهی معتبر هستند.
پشتیبانی زبان فارسی و فیلترینگ در ایران
پشتیبانی زبان فارسی: Udemy از زبان فارسی بهصورت رسمی پشتیبانی نمیکند. با این حال، برخی از دورهها به زبان فارسی یا با زیرنویس فارسی ارائه میشوند.
فیلترینگ در ایران: فیلتر است و باید از (VPN) استفاده کرد.
edX
معرفی اجمالی
edX یک سامانهٔ بینالمللی آموزش آنلاین است که در سال ۲۰۱۲ توسط دانشگاههای MIT و هاروارد راهاندازی شد. هدف اصلی این پلتفرم، فراهم کردن آموزشهای دانشگاهی با کیفیت بالا به صورت آنلاین برای دانشجویان و علاقهمندان در سراسر جهان است. edX دورههای متنوعی در زمینههای علوم، فناوری، مهندسی، مدیریت و علوم انسانی ارائه میدهد و کاربران میتوانند به صورت رایگان در دورهها شرکت کنند یا با پرداخت هزینه، گواهینامهٔ معتبر بینالمللی دریافت نمایند. همچنین این پلتفرم تحت مالکیت شرکت 2U است و از طریق نسخهٔ منبعباز Open edX امکان توسعه و ارائهٔ دورهها توسط مؤسسات آموزشی مختلف را نیز فراهم میکند.
- بازدید از سایت: اینجا
هدف اصلی
هدف edX ارائه آموزش با کیفیت بالا به صورت آنلاین و در دسترس برای همه افراد است. این پلتفرم به دنبال ایجاد فرصتهای یادگیری برای افرادی است که به دنبال ارتقاء مهارتها و دانش خود هستند.
امکانات و ویژگیها
دورههای آنلاین از دانشگاههای معتبر: دورههایی از دانشگاههایی مانند MIT، هاروارد، UC Berkeley و سایر مؤسسات معتبر جهانی.
مدرک معتبر: امکان دریافت گواهینامههای معتبر پس از اتمام دورهها.
دورههای تخصصی: ارائه دورههای تخصصی در زمینههای مختلف مانند دادهکاوی، هوش مصنوعی، مدیریت، علوم انسانی و…
دورههای رایگان و پولی: امکان شرکت در دورهها به صورت رایگان یا با پرداخت هزینه برای دریافت گواهینامه.
پلتفرم منبعباز Open edX: امکان استفاده از پلتفرم Open edX برای توسعه و ارائه دورههای آموزشی
نقاط قوت و ضعف
نقاط قوت
دسترسی به آموزشهای با کیفیت بالا: دورههای ارائه شده توسط دانشگاههای معتبر جهانی.
انعطافپذیری در یادگیری: امکان یادگیری به صورت آنلاین و در زمانهای دلخواه.
تنوع دورهها: ارائه دورههای متنوع در زمینههای مختلف.
پشتیبانی از زبانهای مختلف: پشتیبانی از چندین زبان برای دسترسی گستردهتر.
نقاط ضعف
هزینه بالا برای گواهینامه: اگرچه بسیاری از دورهها به صورت رایگان قابل مشاهده هستند، اما دریافت گواهینامه رسمی مستلزم پرداخت هزینه است که برای کاربران ایرانی به دلیل نرخ ارز و محدودیتهای پرداخت بینالمللی، بسیار دشوار و گران است.
محتوای عمدتاً به زبان انگلیسی: اکثریت قریب به اتفاق دورهها به زبان انگلیسی ارائه میشوند که برای افرادی که به این زبان تسلط کافی ندارند، یک مانع جدی محسوب میشود.
عدم پشتیبانی مناسب از کاربران خارج از آمریکا: مشکلات مربوط به پرداخت و پشتیبانی مشتری برای کاربران خارج از ایالات متحده، به ویژه از کشورهایی با محدودیتهای بانکی، ممکن است چالشبرانگیز باشد.
بروزرسانی کند برخی دورهها: اگرچه edX به طور کلی محتوای بهروزی دارد، اما برخی از دورهها ممکن است برای مدت طولانی بروزرسانی نشوند و از آخرین تغییرات در حوزه خود عقب بمانند.
پشتیبانی زبان فارسی و فیلترینگ در ایران
پشتیبانی زبان فارسی: برخی از دورهها ممکن است به زبان فارسی در دسترس باشند، اما این پشتیبانی محدود است.
فیلترینگ در ایران: دسترسی به پلتفرم edX در ایران آزاد است.
Coursera
معرفی اجمالی
Coursera یک پلتفرم آموزش آنلاین است که در سال ۲۰۱۲ توسط اندرو انگ و دافنه کولر، اساتید دانشگاه استنفورد، تأسیس شد. این سایت با همکاری بیش از ۳۰۰ دانشگاه و شرکت معتبر جهانی از جمله استنفورد، ییل، دانشگاه میشیگان، گوگل و آیبیام، دورههای آموزشی آنلاین، برنامههای حرفهای، تخصصی و حتی مدارک تحصیلی ارائه میدهد. هدف اصلی Coursera فراهم کردن آموزش با کیفیت جهانی برای همه افراد، بدون محدودیت جغرافیایی و زمانی است. این پلتفرم به دلیل اعتبار مدرکها و همکاری با موسسات معتبر، یکی از بزرگترین منابع آموزش آنلاین در سطح جهان محسوب میشود.
- بازدید از سایت: اینجا
هدف اصلی
هدف اصلی Coursera ارائه دسترسی به آموزش با کیفیت جهانی برای همه افراد در هر نقطه از جهان است. این پلتفرم با تبدیل شدن به یک شرکت عمومی با مسئولیت اجتماعی (B Corp) در فوریه ۲۰۲۱، متعهد به کاهش موانع دسترسی به آموزش عالی و ایجاد تأثیر مثبت اجتماعی شده است.
امکانات و ویژگیها
دورههای آموزشی متنوع: بیش از ۷,۰۰۰ دوره در زمینههای مختلف مانند هوش مصنوعی، دادهکاوی، مدیریت، روانشناسی، زبانشناسی، علوم کامپیوتر و…
مدرکهای حرفهای و تخصصی: برنامههای تخصصی و حرفهای از شرکتهایی مانند گوگل، آیبیام و مایکروسافت.
مدارک تحصیلی آنلاین: همکاری با دانشگاههای معتبر برای ارائه مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد آنلاین.
پشتیبانی از زبانهای مختلف: دورهها به زبانهای مختلف از جمله انگلیسی، اسپانیایی، فرانسوی و… ارائه میشوند.
مدیریت پیشرفت یادگیری: امکان پیگیری پیشرفت، دریافت گواهینامه و ارزیابی عملکرد.
نقاط قوت و ضعف
نقاط قوت
همکاری با دانشگاههای معتبر: کورسرا با دانشگاههای تراز اول دنیا مانند استنفورد، ییل، پنسیلوانیا و … و همچنین شرکتهای بزرگی مثل گوگل و IBM همکاری دارد. این همکاریها تضمینکننده کیفیت بالای محتوای آموزشی و اعتبار مدارک صادرشده هستند.
تنوع گسترده دورهها: این پلتفرم طیف وسیعی از موضوعات را پوشش میدهد، از علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی گرفته تا علوم انسانی، هنر و کسبوکار. این تنوع، آن را به یک منبع جامع برای یادگیری تبدیل کرده است.
برنامههای تخصصی (Specializations) و مدارک حرفهای: دورههای کورسرا اغلب به صورت مجموعهای از چند دوره مرتبط طراحی شدهاند که به یک “تخصص” (Specialization) منجر میشوند. علاوه بر این، مدارک حرفهای (Professional Certificates) که با همکاری شرکتها ارائه میشوند، مستقیماً به مهارتهای مورد نیاز بازار کار گره خوردهاند.
انعطافپذیری: شما میتوانید در هر زمان و مکانی به محتوای دورهها دسترسی داشته باشید. سرعت یادگیری نیز کاملاً به شما بستگی دارد و میتوانید آن را تنظیم کنید.
محتوای رایگان (Audit): بسیاری از دورهها قابلیت “حسابرسی” (Audit) دارند، به این معنی که میتوانید محتوای دوره (ویدیوها و تمرینها) را به صورت رایگان مشاهده کنید، هرچند برای دریافت گواهینامه باید هزینه پرداخت کنید.
نقاط ضعف
هزینه: با وجود محتوای رایگان، برای دریافت گواهینامه یا دسترسی به تمام امکانات (مانند پروژههای عملی و بازخورد استاد) باید شهریه پرداخت کرد که این هزینهها با توجه به نرخ ارز، برای بسیاری از کاربران ایرانی بسیار سنگین است.
ارتباط یکطرفه: ماهیت دورههای آنلاین انبوه (MOOC) اغلب یکطرفه است و تعامل مستقیم و عمیق بین دانشجو و استاد کمتر از یک کلاس درس سنتی است.
کیفیت متفاوت دورهها: اگرچه کورسرا با نهادهای معتبر همکاری میکند، اما کیفیت دورهها میتواند متفاوت باشد. برخی دورهها از نظر محتوایی یا شیوه تدریس قویتر از بقیه هستند و نیاز به تحقیق قبلی برای انتخاب دوره مناسب وجود دارد.
پشتیبانی زبان فارسی و فیلترینگ در ایران
پشتیبانی زبان فارسی: در حال حاضر، Coursera از زبان فارسی به طور رسمی پشتیبانی نمیکند. با این حال، برخی از دورهها ممکن است زیرنویس فارسی داشته باشند.
فیلترینگ در ایران: کورسرا در ایران فیلتر نیست، اما به دلیل تحریمهای آمریکا، دسترسی به خدمات آن محدود شده است.
Alison
معرفی اجمالی
Alison یک پلتفرم آموزشی آنلاین مستقر در ایرلند است که در سال ۲۰۰۷ تأسیس شد. این وبسایت تمرکز خود را بر ارائه دورههای رایگان مهارتی، شغلی و عمومی قرار داده است. دورهها بهصورت خودآموز طراحی شده و کاربران میتوانند در زمینههای فناوری اطلاعات، کسبوکار، مدیریت، توسعه فردی، بهداشت و زبان مهارت کسب کنند. پس از اتمام دوره، امکان دریافت گواهینامه دیجیتال یا چاپی وجود دارد. Alison بیشتر برای کسانی مناسب است که میخواهند مهارتهای کاربردی و سریع یاد بگیرند و برای ورود یا ارتقاء شغلی آماده شوند.
- بازدید از سایت: اینجا
هدف اصلی
Alison بهدنبال فراهم آوردن دسترسی آزاد به آموزشهای مهارتی و حرفهای برای همه افراد است. این پلتفرم با ارائه دورههای آموزشی رایگان، به کاربران این امکان را میدهد که مهارتهای جدیدی کسب کنند و در مسیر شغلی خود پیشرفت کنند.
امکانات و ویژگیها
دورههای متنوع: بیش از ۵۵۰۰ دوره آموزشی در زمینههای مختلف مانند فناوری اطلاعات، بهداشت، زبان، کسبوکار، مدیریت، توسعه فردی، فروش و بازاریابی، مهندسی و ساختوساز، آموزش و زبان انگلیسی ارائه میدهد.
گواهینامههای معتبر: پس از اتمام دورهها، امکان دریافت گواهینامههای دیجیتال یا چاپی با هزینه کم وجود دارد.
دورههای خودآموز: دورهها بهصورت خودآموز و با سرعت دلخواه قابل انجام هستند.
دسترسی آفلاین: با استفاده از اپلیکیشن Alison، میتوان دورهها را دانلود کرده و بدون نیاز به اینترنت ادامه داد.
ابزارهای توسعه شغلی: ارائه ابزارهایی مانند تست شخصیت، راهنمای شغلی و سازنده رزومه برای کمک به توسعه حرفهای کاربران.
نقاط قوت و ضعف
نقاط قوت
آموزش رایگان: بزرگترین و مهمترین نقطه قوت آلیسون، ارائه دورههای آموزشی کاملاً رایگان است. کاربران میتوانند به تعداد نامحدود از دورهها استفاده کنند و در آزمونها شرکت کنند بدون اینکه هزینهای بپردازند.
تنوع بالا در دورهها: آلیسون بیش از ۴۰۰۰ دوره آموزشی در حوزههای مختلف از جمله فناوری، علوم سلامت، مدیریت، بازاریابی، و مهارتهای فردی ارائه میدهد که این تنوع، آن را به یک منبع غنی تبدیل کرده است.
مدرکدهی معتبر: این پلتفرم مدارک رسمی خود را پس از اتمام دوره و موفقیت در آزمون نهایی ارائه میدهد. اگرچه برای دریافت گواهینامه فیزیکی یا دیجیتال باید هزینه پرداخت شود، اما این مدارک برای ارتقای رزومه و ارائه به کارفرمایان مفید هستند.
یادگیری خودآموز: کاربران میتوانند با سرعت و برنامه زمانی خود پیش بروند و برای یادگیری، هیچ محدودیتی از نظر زمان و مکان وجود ندارد.
همکاری با سازمانهای معتبر: آلیسون با دانشگاهها و شرکتهای بزرگ برای ارائه دورهها همکاری میکند که این امر اعتبار محتوای آموزشی را افزایش میدهد.
نقاط ضعف
هزینه گواهینامه: با اینکه دورهها رایگان هستند، اما برای دریافت گواهینامه رسمی باید مبلغی پرداخت شود که این موضوع برای برخی کاربران ناامیدکننده است. این مبلغ بسته به نوع گواهینامه (فیزیکی یا دیجیتال) متغیر است.
تبلیغات: وبسایت آلیسون شامل تبلیغات زیادی است که میتواند تجربه کاربری را مختل کند و برای کاربران مزاحمت ایجاد کند.
کیفیت متفاوت محتوا: به دلیل تنوع زیاد دورهها و حضور مدرسین متعدد، کیفیت محتوای آموزشی در دورههای مختلف یکسان نیست. برخی دورهها از نظر محتوا و شیوه تدریس قوی هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است کیفیت پایینتری داشته باشند.
عدم وجود پشتیبانی تعاملی: برخلاف برخی پلتفرمهای دیگر که امکان پرسش و پاسخ مستقیم از مدرس را فراهم میکنند، در آلیسون این نوع پشتیبانی کمتر دیده میشود و تمرکز بر یادگیری مستقل است.
اعتبار گواهینامهها: در حالی که گواهینامههای آلیسون در رزومه ارزش دارند، ممکن است در مقایسه با مدارک دانشگاهی یا گواهینامههای تخصصی از شرکتهای بزرگ (مانند مایکروسافت یا سیسکو) اعتبار کمتری داشته باشند.
پشتیبانی زبان فارسی و فیلترینگ در ایران
پشتیبانی زبان فارسی: Alison بهطور رسمی از زبان فارسی پشتیبانی نمیکند.
فیلترینگ در ایران: در حال حاضر، وبسایت آلیسون (Alison) در ایران فیلتر نیست.
کدام سکو برای من کارآمدتر است؟
| سکوها | نوع دورهها | سطح آموزشی | جامعه هدف |
|---|---|---|---|
| Alison | مهارتی، شغلی، عمومی | مبتدی تا متوسط | افرادی که دنبال مهارت سریع و کاربردی هستند |
| Udemy | مهارتی، تخصصی، سرگرمی | مبتدی تا پیشرفته | علاقهمندان به یادگیری مهارتهای خاص و شغلی |
| edX | دانشگاهی، آکادمیک، حرفهای | متوسط تا پیشرفته | دانشجویان، متخصصان و حرفهایهای حوزه آکادمیک |
| Coursera | دانشگاهی، تخصصی، حرفهای | متوسط تا پیشرفته | دانشجویان، متخصصان و افرادی که به دنبال گواهینامه معتبر هستند |
- برای مشاهده پست های بیشتر؛ به راهیاب های روش مطالعه و یادگیری مراجعه کنید.








