
مقدمه
جشنوارههای فیلم دینی را میتوان یکی از مهمترین میدانهای فرهنگی برای معرفی و ارزیابی ظرفیتهای سینمای متعهد دانست؛ میدانهایی که نهتنها بستری برای نمایش تولیدات سینمایی مبتنی بر ارزشها و مفاهیم اسلامی هستند، بلکه بهمثابه آزمایشگاهی تخصصی، امکان سنجش کیفیت، پیامرسانی و اثرگذاری این آثار بر جامعه را فراهم میکنند. در چنین فضایی، فیلم دینی از سطح یک محصول صرف هنری فراتر رفته و به ابزاری راهبردی در تربیت فرهنگی و بازآفرینی هویت اسلامی بدل میشود. معرفی این جشنوارهها به مدیران ارشد فرهنگی، به معنای گشودن چشماندازی تازه برای سیاستگذاری فرهنگی است؛ چشماندازی که بر پایه آن میتوان زیرساختهای حمایت، تولید و توزیع آثار دینی را هدفمند تقویت کرده و از سینما بهعنوان رسانهای نوین و پرنفوذ برای ترویج آموزههای اسلامی و پاسخ به چالشهای فرهنگی معاصر بهره گرفت.
نقش جشنوارههای فیلم دینی در کاربردیسازی علوم اسلامی
جشنوارههای فیلم دینی را میتوان بهعنوان یکی از کارآمدترین سازوکارها برای کاربردیسازی علوم اسلامی در بستر فرهنگ عمومی دانست؛ چرا که این جشنوارهها از یکسو با ترجمه مفاهیم بنیادین دینی به زبان هنر و روایت سینمایی، علوم اسلامی را از حوزه نظری و تخصصی به عرصه تجربه زیسته مخاطبان منتقل میکنند و از سوی دیگر با سازوکارهای ارزیابی و داوری علمی-هنری، امکان سنجش اصالت، کیفیت و کارآمدی این مفاهیم در قالب محصول فرهنگی را فراهم میسازند. بدین ترتیب، جشنوارههای فیلم دینی نهتنها نقش واسط میان نهادهای علمی و جامعه را ایفا میکنند، بلکه با ارائه بازخوردهای اجتماعی، مدیران فرهنگی را در طراحی راهبردهای نوین تبلیغ و تربیت اسلامی یاری داده و به ابزاری مؤثر برای تقویت هویت دینی و اجتماعی بر مبنای علوم اسلامی در فضای معاصر تبدیل میشوند.
جشنواره بینالمللی فیلم دینی رضوان
معرفی اجمالی
اولین دوره «جشنواره بینالمللی فیلم دینی رضوان» به دبیری محمدحسین لطیفی ذیل بنیاد بینالمللی فرهنگیـهنری امامرضا(ع) و با همراهی نهادهای سینمایی کشور برگزار شد.
قالبها: داستانی، مستند و پویانمایی؛ آثار کوتاه و نیمهبلند تولید ۱۴۰۲ به بعد. اختتامیه دوره نخست: ۱۶ و ۱۷ آبان ۱۴۰۳ در مشهد.
بنیاد بینالمللی فرهنگی هنری امام رضا علیهالسلام با مشارکت سازمان سینمایی و امور سمعی بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان سینمایی سوره مهر حوزه هنری، مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی، موسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی، سازمان اوقاف و امور خیریه و صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران به مناسبت دهه کرامت اولین دوره جشنواره فیلم دینی را در قالبهای داستانی، مستند و پویانمایی در بخش ویژه رضوی به صورت رقابتی برگزار مینماید.
اهداف و رویکرد راهبردی
بهکارگیری «فیلم» برای گسترش معارف دینی، اخلاقی و انسانی
حمایت هدفمند از فیلمسازان جوانِ حوزه سینمای دینی
در «بخش ویژه رضوی»: ترویج فرهنگ رضوی در سطح جامعه از مسیر فعالیتهای فرهنگی و هنری.
محورهای اصلی موضوعی و محتوایی
فیلم دینی
نسبت دین و زیست انسان معاصر، عدالتخواهی، اخلاق و کرامت انسانی، فطرت توحیدی و پرهیز از ابتذال هویتی.
ویژه رضوی
جایگاه و تصویر ائمه(ع) بهویژه امامرضا(ع) در زندگی امروز، مفهوم زیارت و آثار اجتماعی آن، آیینها و فرهنگهای دینی مرتبط، پیوند امامرضا(ع) با جبهه مقاومت و انقلاب اسلامی.
فیلم اولیها
این بخش به طور اختصاصی مربوط به داوری و نمایش آثار کوتاه داستانی، مستند و پویانمایی فیلمسازان اولی است. شرکتکنندگان در این بخش میبایست با عنوان این بخش اقدام به ثبت نام نمایند.
فیلمسازی با موبایل
این بخش به طور اختصاصی مربوط به فیلمسازی داستانی یا مستند با تلفن همراه میباشد.
سابقه و جایگاه در رویدادهای فرهنگی
رضوان اولین جشنواره فیلم دینی در منظومه جشنوارههای بنیاد امامرضا(ع) است و با مشارکت سازمان سینمایی وزارت ارشاد، سازمان سینمایی سوره، آستان قدس رضوی، سازمان اوقاف و رسانه ملی برگزار میشود؛ از این رو در پیوند مستقیم با دهه کرامت و شبکه رویدادهای رضوی قرار دارد.
ساختار و فرآیند داوری
داوری و نمایش آثار در سه قالب (داستانی، مستند، پویانمایی) بر اساس موضوعات جشنواره انجام میشود.
محدودیت زمانی: حداکثر ۴۵ دقیقه برای نیمهبلند و ۲۰ دقیقه برای کوتاه.
بخشهای رقابتی تکمیلی: «فیلمِ اوّلیها» و «فیلمسازی با موبایل» (حداکثر ۳ دقیقه).
جوایز اصلی برای بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه، بازیگری، تدوین و فیلمبرداری؛ و جوایز ویژه مانند «فیلم معناگرا»، «سفر زیارت» و برگزیدگان «ایده تا فیلم (سراج)» (لوح تقدیر، تندیس و جایزه نقدی برای برخی بخشهای ویژه تصریح شده است).
دستاوردهای برجسته و آثار موفق دورههای گذشته
دوره موجود، «اولین دوره» جشنواره است؛ بنابراین کارنامه آثار برگزیده در حال شکلگیری است. با اینحال، طراحی مسیر «ایده تا فیلم (سراج)» برای کشف استعدادها و حمایت از تولید، گسترش مشارکت ملی از طریق بخش موبایل و همافزایی با نهادهای سینمایی از دستاوردهای ساختاری همین دوره بهشمار میآید.
سطح و گستره مخاطبان هدف
در سطح تولید، تمرکز بر فیلمسازان (بهویژه جوانان در بخش «فیلمِ اوّلیها» و «سراج») است؛ در سطح مصرف، برنامه «داوری و نمایش آثار» امکان مواجهه عمومی علاقهمندان سینمای دینی را فراهم میکند.
توجه به حوزههای نوین و بینرشتهای
جشنواره فیلم رضوان به حوزههای نوین و بینرشتهای نیز توجه ویژهای دارد. این جشنواره تلاش میکند تا با بهرهگیری از فناوریهای نوین و رویکردهای بینرشتهای، به ارتقای سطح کیفی و جذابیت آثار سینمایی دینی کمک کند. به عنوان مثال، استفاده از جلوههای ویژه بصری، انیمیشن، مستندهای تعاملی و سایر قالبهای نوین در تولید فیلمهای دینی مورد توجه جشنواره قرار دارد.
دبیر جشنواره
- محمد حسین لطیفی
نشاني دبیرخانه
- دفتر مشهد: مشهد مقدس، بولوار شهید کامیاب، نبش کامیاب 34، پلاک 3، ساختمان امام رضا علیهالسلام، کدپستی: 9145983738
- دفتر تهران: تهران، خیابان استاد نجات اللهی شمالی، کوچه زیرجد، پلاک 4 ، طبقه سوم
ارتباط با دبیرخانه
- سايت: ندارد
- رایانامه: film@gmail.com
- شماره تلفن: 9-32283044-051 داخلی 406- 407- 409 / 02188894690
جشنواره فیلم مردمی عمار
معرفی اجمالی
جشنواره فیلم عمار یک جشنواره سینمایی ایرانی است که دیماه هر سال در ایران برگزار میشود. این جشنواره با هدف تقویت گفتمان انقلاب اسلامی و ترویج فرهنگ مقاومت در عرصه سینما آغاز به کار کرده است. در اولین دوره، حدود ۱۹ اثر در حدود ۳۰ نقطه از شهرهایی مانند مشهد، جیرفت، تبریز و تهران به صورت مردمی اکران شدند. این حرکت، ادای تکلیفی به ندای «أین عمار» رهبری بود و نام مبارک حضرت عمار به این جشنواره اطلاق شد. کمی بعد، مدل برگزاری یک جشنواره متفاوت، از این تجربه اقتباس شد و دبیرخانه دائمی جشنواره شکل گرفت.
اهداف و رویکرد راهبردی
جشنواره عمار با رویکردی محتوامحور و مردمی، به دنبال تولید و نمایش آثاری است که دغدغههای واقعی مردم را بازتاب دهند. این جشنواره از ابتدا تأکید داشته که روحیه مردمی را حفظ کرده و به دور از هرگونه رابطه و مصلحتسنجی، تنها بر مبنای شایستهسالاری عمل کند. طبق آنچه در سایت رسمی جشنواره عمار آمده است، این رویداد فرهنگی مردمی چهار هدف عمده را برای ادامه راه خود پس از ادوار اولیه دنبال میکند: اضافه کردن مخاطبان جدید به سینمای کشور، قهرمانمحوری در سینمای بدون قهرمان، خروج مخاطب از انفعال و درنهایت تکمیل چرخه تولید، توزیع و مصرف.
محورهای اصلی موضوعی و محتوایی
محورهای جشنواره عمار در دورههای مختلف شامل موضوعاتی چون «مقاومت»، «دفاع مقدس»، «جنگ اقتصادی»، «فلسطین»، «مسائل اجتماعی»، «نقد درونگفتمانی» و «فتنه ۸۸» بوده است. این تنوع موضوعی نشاندهنده توجه جشنواره به مسائل روز و نیازهای فرهنگی جامعه است. برای مثال، در دورههای اخیر، موضوعاتی مانند «روایت زن ایرانی» و «نهضت روایت زن ایرانی» بهعنوان موضوعات محوری جشنواره برگزیده شدهاند.
سابقه و جایگاه در رویدادهای فرهنگی
جشنواره عمار از سال ۱۳۸۹ آغاز به کار کرده و تاکنون پانزده دوره از آن برگزار شده است. این جشنواره بهعنوان یک رویداد مستقل، توانسته جایگاه ویژهای در عرصه فرهنگی کشور پیدا کند و آثار بسیاری را در بخشهای مختلف به نمایش بگذارد. برای مثال، در دورههای گذشته، آثار برگزیده در بخشهای «فیلم مستند» و «فیلم داستانی» معرفی و تقدیر شدند.
ساختار و فرآیند داوری
فرآیند داوری جشنواره عمار توسط هیئت داورانی متشکل از افراد با تجربه و متخصص در حوزه سینما انجام میشود. این هیئتها آثار را بر اساس معیارهای کیفی و محتوایی ارزیابی کرده و برگزیدگان را معرفی میکنند. برای مثال، در سیزدهمین دوره جشنواره، هیئت داوران بخش «فیلم ما» متشکل از خانم مریم حسننیا، هاجر صفائیه، آقای مهدی عشقی رضوانی، محمد نیکدل و سهیل حاجیپور بودند.
دستاوردهای برجسته و آثار موفق دورههای گذشته
در دورههای گذشته، آثار متعددی در بخشهای مختلف جشنواره عمار موفق به دریافت جوایز شدند. برای مثال، در دورههای گذشته، آثار برگزیده در بخشهای «فیلم مستند» و «فیلم داستانی» معرفی و تقدیر شدند. همچنین، در دورههای اخیر، بخش «فیلم ما» با هدف ایجاد نسل جدیدی از فیلمسازان تازهکار که آثارشان بازنمایی سوژههای مردمی اطرافشان باشد، ایجاد شد.
- بخش عدالت: آثار «آوار جان»، «ارث مادری»، «ریسمان عدالت»، «سرطان اجتماع»، «سنگر هفت تپه»، «عالیجنابان معدن» و «قربانی» در این بخش به نمایش درآمدند.
- آثاری مانند «بچه مهندس»، «بمبها میآیند»، «ثریا»، «جزایر متحرک ایرانی»، «زینب»، «سلاح ایرانی» و «سه روز قبل پرواز» در این بخش اکران شدند.
- بخش جنگ اقتصادی: آثاری چون «برای وطنم»، «تلک»، «دوباره آبادی»، «راه زیبا» و «کارگشا» در این بخش به نمایش درآمدند.
- بخش جمهور پیروز: آثار برگزیده در این بخش نیز معرفی و تقدیر شدند.
سطح و گستره مخاطبان هدف
مخاطبان جشنواره عمار شامل اقشار مختلف مردم از جمله جوانان، دانشجویان، طلاب، هنرمندان و فعالان فرهنگی هستند. این جشنواره با برگزاری اکرانهای مردمی در سراسر کشور، تلاش دارد تا دسترسی به آثار را برای عموم مردم فراهم کند. برای مثال، در دورههای گذشته، آثار برگزیده در بخشهای «فیلم مستند» و «فیلم داستانی» معرفی و تقدیر شدند.
توجه به حوزههای نوین و بینرشتهای
جشنواره عمار علاوه بر سینما، به حوزههای دیگری همچون «فیلمنامهنویسی»، «نماهنگ»، «علوم انسانی» و «پویانمایی» نیز توجه دارد. این رویکرد بینرشتهای به غنای محتوایی جشنواره افزوده و زمینهساز تولید آثار متنوع و تأثیرگذار شده است. برای مثال، در دورههای اخیر، بخش «فیلم ما» با هدف ایجاد نسل جدیدی از فیلمسازان تازهکار که آثارشان بازنمایی سوژههای مردمی اطرافشان باشد، ایجاد شد.
نشاني دبیرخانه
تهران ، بلوار کشاورز ، خیابان ۱۶ آذر ، روبروی خیابان پورسینا ، پلاک ۶۰ ، حسینیه هنر
ارتباط با دبیرخانه
– کدپستی : ۱۴۱۷۹۷۳۶۵۱-42795300 – 021
جشنواره فیلم دینی اشراق
معرفی اجمالی
جشنواره فیلم دینی اشراق یک رویداد سینمایی دوسالانه است که با هدف ترویج و توسعه معارف دینی از طریق هنر سینما برگزار میشود. این جشنواره تحت نظارت معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار میشود و بهعنوان یکی از مهمترین جشنوارههای فرهنگی در حوزه سینمای دینی در کشور شناخته میشود.
اهداف و رویکرد راهبردی
جشنواره اشراق با هدف ترویج معارف دینی، تقویت هویت اسلامی و ایرانی، و ایجاد بستری برای تولید آثار هنری با محتوای دینی برگزار میشود. این جشنواره بهدنبال ارتقاء سطح کیفی آثار سینمایی دینی و ایجاد ارتباط میان هنرمندان و نهادهای دینی است.
محورهای اصلی موضوعی و محتوایی
محورهای جشنواره شامل موضوعات مختلفی از جمله:
-
معنویت و اخلاق اسلامی
-
زندگی اهل بیت (ع)
-
تاریخ اسلام و انقلاب اسلامی
-
فقه و معارف دینی
-
جهاد و مقاومت اسلامی
-
مسائل اجتماعی و فرهنگی با رویکرد دینی
سابقه و جایگاه در رویدادهای فرهنگی
جشنواره فیلم دینی اشراق از سالها پیش بهعنوان یک رویداد مهم فرهنگی در کشور مطرح بوده و با برگزاری دورههای متعدد، جایگاه ویژهای در میان جشنوارههای سینمایی دینی پیدا کرده است. این جشنواره با استقبال گسترده هنرمندان و مخاطبان روبهرو شده و بهعنوان یک الگوی موفق در برگزاری جشنوارههای تخصصی شناخته میشود.
ساختار و فرآیند داوری
در پنجمین دوره جشنواره، آثار ارسالی در دو بخش کلی «مکتوب» و «تصویری» مورد بررسی و داوری قرار گرفتند:
-
بخش تصویری: شامل فیلمهای داستانی و مستند بود.
-
بخش مکتوب: شامل فیلمنامه، نقد فیلم، پژوهش قبل از فیلمنامه و مقالات نقد آثار سینمای دینی.
در مجموع، بیش از ۱۰۰۰ اثر از سوی دبیرخانه جشنواره دریافت شد که پس از بررسیهای اولیه، آثار منتخب به مرحله داوری نهایی راه یافتند.
فرآیند داوری آثار
فرآیند داوری آثار در جشنواره اشراق بهصورت چندمرحلهای و با حضور هیئتهای تخصصی انجام شد:
مرحله انتخاب اولیه: در این مرحله، هیئتهای انتخاب آثار را بررسی کرده و آثار برتر را برای مرحله داوری نهایی معرفی کردند.
مرحله داوری نهایی: آثار منتخب در این مرحله توسط هیئت داوران متشکل از هنرمندان، فیلمسازان و منتقدان برجسته کشور مورد ارزیابی قرار گرفتند.
ارزیابی تخصصی: در این مرحله، آثار بر اساس شاخصهای مشخصی مانند ایده و طرح، کارگردانی، تصویربرداری، تدوین و تحقیق و پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفتند.
دستاوردهای برجسته و آثار موفق دورههای گذشته
جشنواره فیلم دینی «اشراق» با برگزاری موفق دورههای متعدد، بهعنوان یکی از رویدادهای مهم سینمایی در ایران شناخته میشود. این جشنواره با هدف ترویج معارف دینی و اسلامی از طریق هنر سینما، بستری مناسب برای معرفی و ارزیابی آثار سینمایی با مضامین دینی فراهم کرده است.
آثار موفق دورههای گذشته
1. فیلم داستانی «بچه خوان»: این فیلم بهعنوان بهترین فیلم داستانی در بخش «رواق» پنجمین جشنواره فیلم دینی «اشراق» معرفی شد.
2. فیلم مستند «سایههای نیکو»: این مستند در چهارمین دوره جشنواره موفق به کسب جایزه بهترین فیلم مستند شد.
3. فیلم کوتاه «نور در تاریکی»: این فیلم کوتاه در سومین دوره جشنواره موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم کوتاه شد.
این آثار با موضوعات دینی و اجتماعی، توانستند توجه داوران و مخاطبان را جلب کرده و جوایز مختلفی را از آن خود کنند.
سطح و گستره مخاطبان هدف
جشنواره مردمی فیلم عمار در سطح عمومی، مردم عادی را مخاطب قرار میدهد؛ از دانشآموزان و نوجوانان که نخستین تجربههای فرهنگی خود را در قالب فیلم و مستند به دست میآورند، تا دانشجویان، خانوادهها و اقشار متوسط و محروم جامعه که معمولاً کمتر در جریان جشنوارههای رسمی سینمایی حضور دارند. همچنین طلاب حوزههای علمیه و گروههای فرهنگی مردمی از مخاطبان پررنگ این جشنوارهاند، چرا که بسیاری از اکرانهای مردمی توسط همین گروهها در مساجد، مدارس و هیئتهای مذهبی برگزار میشود.
در سطح تخصصیتر، جشنواره عمار بهطور ویژه به فیلمسازان جوان، مستندسازان مستقل، فعالان جهادی و فرهنگی، و پژوهشگران حوزه انقلاب اسلامی توجه دارد که آثارشان در این رویداد دیده میشود. در بخش بینالملل نیز، مخاطبان هدف عمدتاً شامل نخبگان، استادان دانشگاه، تحلیلگران رسانهای و سینماگران حرفهای هستند که به موضوعات کلانفکری و مستندهای تحلیلی علاقهمندند. به این ترتیب، عمار طیفی گسترده از مردم کوچهوبازار تا نخبگان دانشگاهی و حوزوی را به خود جذب کرده و همین ویژگی، آن را از جشنوارههای رسمیتر سینمایی متمایز میکند.
توجه به حوزههای نوین و بینرشتهای
جشنواره اشراق با توجه به تحولات روز دنیای هنر و رسانه، بهدنبال بهرهگیری از فناوریهای نوین در تولید و نمایش آثار است. همچنین، این جشنواره با برگزاری نشستهای علمی و پژوهشی، بهدنبال ایجاد ارتباط میان حوزههای مختلف علمی و هنری است تا بتواند آثار دینی را در قالبهای متنوع و با کیفیت بالا ارائه دهد.
نشاني دبیرخانه
قـم- خیابـان صفائیه(شـهدا) – نبـش کوچه17 – معاونـت فضـای مجـازی، هنـر و رسـانه دفتـر تبلیغـات اسـلامی – مرکـز هنـر و رسـانه – دبیرخانـه جشـنواره فیلم اشـراق
ارتباط با دبیرخانه
کد پستی 3715791811
شــماره تمــاس دبیر خانه
025-31154020 و 025-31154021
شماره روابط عمومی
025- 31154023
مقایسه جشنوارهها
|
جشنواره ها |
سابقه برگزاری | گستره فعالیت | هزینه شرکت | زمان و مکان |
جایزه |
|
فیلم دینی رضوان |
یکسال / 1403 |
بین المللی | رایگان | 1403 – مشهد |
30 تا 80 میلیون |
|
فیلم دینی عمار |
پانزده سال / ۱۳۸۹ |
بین المللی |
رایگان |
سالانه، پاییز – تهران |
لوح و تندیس |
|
فیلم دینی اشراق |
پنج دوره / 1391 |
ملی |
رایگان |
پاییز – قم |
جایزه نقدی و لوح |









