یک) برنامهی آموزشی همهی علوم و معارف اصلی، به طور عمده، باید با لحاظ شیب منطقی حرکت از ساده به سخت و اجمال به تفصیل، و تعیین متون درسی و کمک درسی مناسب با این روند، در دو مرحلهی «مقدماتی» و «پیشرفته»، یا سه سطح «مقدماتی»، «متوسطه» و «عالی» تنظیم و اجرا گردد.
دو) برنامهی هر مقطع تحصیلی، باید بر اساس رویکرد معرفتی_کارکردی مصوب هرحوزه/مدرسه، و طی فرایند زیر تنظیم شود:
- تعیین هدف (یا اهداف) و افق (چشم انداز/برایند) عام هر یک از مقاطع و سطوح تحصیلی
- تعیین هدف و افق هر یک از مواد علمی و مهارتی
- تصویب هدف و افق هر مرحله از هر یک از مواد
- تعیین کمیت هر کدام از مراحل هر یک از مواد (به صفحه/ساعت)
- تعیین متن مناسب [درباره دروس متن محور] یا تنظیم سر فصل لازم
- تعیین «نحوه اجرا» (حضوری، نیمه حضوری)
- تعیین ترتیب منطقی مواد و جانمایی مراحل آنها
- تعیین استاد حسب نیاز و با لحاظ تناسب بین مواد و مراحل و نحوهی اجرا و سبک ارائهی هر کدام از دروس
- تعیین شیوههای سنجش پیشرفت تحصیلی هر کدام از مواد و مراحل
سه ) عمدهی برنامههای پیشنهادی در این کتاب، با لحاظ نیازهای سطوح تحصیلی قبل از مقطع خارج و تخصصهای همطراز آن تنظیم گشته است
چهار) چنان که در مبحث «آسیبهای معطوف به عامل مدرس»، مذکور افتاد: نقش روش در کمال و کامیابی فعالیتهای علمی_تربیتی، از جمله آموزش، فوقالعاده تعیین کننده است و از خسارت بارترین آسیبهای حوزهی معاصر، غفلت از سهم بیبدیل روش تدریس در انتقال مباحث و پیشرفت تحصیلی و قوت علمی طلاب است.
به شرط روشمند شدن تدریس و اعمال ابتکار در شیوههای ارائهی دروس، اغلب متون رایج میتواند از کارایی لازم برای حصول مقاصد حوزه برخوردار گردد.
پنج) برای ارائهی دروس، برحسب مورد و با رعایت تناسب، میتوان از روشهای گوناگونی بهره برد که شیوههای زیر از جملهی آنهاست:
1. القای یک سویه از سوی استاد و تلقی از سوی شاگرد در جلسات درس (روش رایج)
2. تشکیل جلسهی درس به سبک سامرایی
3. برگزاری کارگاه علمی
4. تشکیل جلسهی کارورزی در خصوص دروس مهارتی با حضور استاد ماهر هر فن
5. شرکت دانش پژوهان در همایشهای علمی تشکیل شده در موضوع درس
6. تشکیل محفل گفتگوی علمی بین دو استاد متخصص در موضوعات بینارشتهای درحضور طلاب
7. استفاده از شبکهی مجازی یا ابزارهای چندرسانهای
8. تحقیق و مقاله نگاری گروهی در موضوع درس، حسب مورد
9. پژوهش تحصیلی (تکلیف کلاسی) و مسوّده نگاری در موضوعات درسی، حسب مورد
10. برگزاری منظم حلقات مباحثهی گروهی دانشپژوهان به موازات تشکیل جلسات درس
11. برگزاری مناظرهی کلاسی بین دانش پژوهان در موضوعات درسی، حسب مورد
12. نقد آراء و آثار مرتبط با مباحث، از سوی استاد یا دانش پژوهان در جلسهی درس، حسب مورد
13. الزام به مطالعهی گروهیِ منابع موازی متون درسی
14. خودخوانی برخی دروس غیرمحوری، برحسب ضرورت، به جهت صرفه جویی در اوقات دانش پژوهان
ادامه دارد…