ویژگیهای یک محقق شایسته

قوّت و موفقیت یک تحقیق، تا حد زیادی به محقق و پژوهشگر وابسته است. از جمله الزامات و ویژگی‌های یک محقق شایسته، عبارت است از: ^[2]

1. تفکر علمی و نقادانه، و هوش و خلاقیت ذهنی: از بهره هوشی بالایی برخوردار باشد، درک مطلب و سرعت انتقال مناسبی داشته باشد و ساده‌اندیش و زودباور نباشد.
2. دانش تخصصی در زمینۀ مورد تحقیق: بسته به موضوع و نوع مسئله و دانش‌های مرتبط با آن، تحصیلات و مطالعات کافی در زمینۀ آن داشته باشد و بتواند منابع لازم را شناسایی کند.
3. جستجوگری، روشمندی، دقت و پشتکار در تحقیق: پژوهشگر باید از روش تحقیق در رشتۀ مرتبط با موضوع تحقیق، کاملاً آگاهی داشته باشد. در فرایند تحقیق بتواند با دقت و پشتکار، توصیف، اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل و تبیین لازم را انجام دهد. دقیق همچنین محقق بایستی اهل خلاقیت، حدس علمی و ابداع فرضیه باشد. مطالعات علمی و ممارست بر نقد علمی می‌تواند باعث رشد تفکر علمی و تقویت مهارت‌های یادشده شود.
4. اخلاق علمی: آگاه وآزاد بوده و صرفا در جستجوی حقیقت و به دور از هرگونه تعصب باشد و تفکرات و تمایلات خود را در ارزیابی اطلاعات، دخالت ندهد. صادق باشد و اگر نظریه ای را قبول ندارد، به صراحت اعلام نظر کند. امانت دار باشد و آرای دیگران را تحریف نکند. اگر قول کسی را نقل می‌کند قائل و منبع را ذکر کند و آن را به خود نسبت ندهد.

1. . برگرفته از کتاب: روش‌تحقیق‌ در ‌فقه‌و‌اصول، مجتبی الهی خراسانی. ↑
2. بنگرید به: بهرام طوسی، راهنمای پژوهش و اصول مقاله نویسی. ص 21، 23. عبدالهادی فضلی، اصول البحث. ص 9-23. علی‌محمد کاردان، علوم تربیتی ماهیت و قلمروی آن: حسن پاشا شریفی، روش‌های تحقیق در آموزش و پرورش، ص84 تا 86. محمدرضا حافظ‌نیا، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، ص 11 تا 13 و ص20 تا 24. ↑