برای آشنایی با سلسه هماندیشیهای توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی میتوانید مقاله معرفی هماندیشیهای توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی را مطالعه نمایید.
مختصات برنامه
مدعوین هماندیشی پنجم
اعضای ثابت و مهمان هماندیشی، متخصصان برجستۀ علوم اسلامی در ایران هستند که در موضوع هماندیشی صاحبنظر هستند.
(با حذف القاب و به ترتیب حروف الفبا):
- رضا اسفندیاری (اسلامی): استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (گروه فقه و حقوق) / دانش تخصصی: فقه و اصول، فلسفه فقه و اصول
- سیدرضی اشکوری (آصفآگاه): استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (گروه فقه و حقوق) / دانش تخصصی: فلسفه فقه و اصول
- عبدالرضا اکبری: عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیهالسلام (گروه ) / دانش تخصصی: الهیات اسلامی و فلسفه اخلاق
- مجتبی الهی خراسانی: استاد حوزه علمیه مشهد، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی ره (گروه فقه و مبانی اجتهاد) / دانش تخصصی: فقه و اصول، فلسفه علوم اسلامی
- حمید پارسانیا: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران (گروه جامعه شناسی) / دانش تخصصی: فلسفۀ اسلامی، جامعهشناسی، فلسفۀ علم
- احمد پاکتچی: عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (گروه مطالعات قرآنی) / دانش تخصصی: زبانشناسی، مطالعات قرآن و حدیث، تاریخ فقه
- علیرضا پیروزمند: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی (گروه اصول فقه حکومتی) / دانش تخصصی: فلسفۀ فقه و اصول، فلسفۀ علم
- محسن جوادی: عضو هیئت علمی دانشگاه قم (گروه اخلاق) / دانش تخصصی: فلسفۀ اسلامی، فلسفۀ اخلاق
- محمود حکمتنیا: عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (گروه فقه و حقوق) / دانش تخصصی: حقوق، فلسفۀ فقه و حقوق
- عبدالحسین خسروپناه: عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (گروه فلسفه) / دانش تخصصی: فلسفه و کلام.
- حمید درایتی: استاد حوزه علمیه مشهد / دانش تخصصی: فقه و اصول، فلسفۀ اصول
- علی رحمانی: استاد حوزه علمیه مشهد، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی ره / دانش تخصصی: فقه و اصول، فلسفۀ اصول
- علی اکبر رشاد: استاد حوزه علمیه تهران، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (گروه منطق فهم دین) / دانش تخصصی: فلسفۀ اسلامی، فلسفۀ فقه و اصول
- محمدتقی سبحانی: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (گروه فلسفه و کلام) / دانش تخصصی: کلام و فلسفۀ اسلامی
- حسینعلی سعدی: عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام (گروه فقه) / دانش تخصصی: فقه و اصول، فقه مضاف
- هادی صادقی: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیات علمی دانشگاه قرآن و حدیث قم (گروه اخلاق) / دانش تخصصی: کلام اسلامی، فلسفۀ اخلاق، قرآن و حدیث
- سیف الله صرامی: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (گروه فقه و حقوق) / دانش تخصصی: فقه و اصول، فلسفۀ فقه و اصول
- سیدعلی طالقانی: استاد حوزه علمیه مشهد، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام (گروه فلسفه و کلام در مرکز تخصصی آخوند خراسانی ره) / دانش تخصصی: کلام و فلسفه اسلامی، فلسفۀ تطبیقی
- ابوالقاسم علیدوست: استاد حوزه عملیه قم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (گروه فقه و حقوق) / دانش تخصصی: فقه و اصول فقه، فلسفۀ فقه و اصول
- سیدعلی عماد: استاد حوزه علمیه قم / دانش تخصصی: مدیریت دانش، فلسفه فقه، فلسفه علم
- مهدی علیزاده: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (گروه اخلاق) / دانش تخصصی: اخلاق اسلامی، فلسفه اخلاق
- احد فرامرز قراملکی: عضو هیئت علمی دانشگاه تهران (گروه کلام و فلسفه اسلامی) / دانش تخصصی: اخلاق کاربردی و فلسفۀ اخلاق
- محمدرضا فلاح تفتی: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی ویکی شیعه / دانش تخصصی: فقه، مدیریت دانش
- نجف لکزایی: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام (گروه علوم سیاسی) / دانش تخصصی: فلسفۀ سیاسی
- احمد مبلغی: استاد حوزه علمیه قم / دانش تخصصی: فقه و اصول.
- ابوالقاسم مقیمی حاجی: استاد حوزه علمیه قم / دانش تخصصی: فقه و اصول
- سید مجتبی نورمفیدی: استاد حوزه علمیه قم / دانش تخصصی: فقه و اصول، فلسفۀ اصول
- عبدالحمید واسطی: استاد حوزه علمیه مشهد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (گروه منطق فهم دین) / دانش تخصصی: فلسفه
- احمد واعظی: استاد حوزه علمیه قم، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام (گروه فلسفه مضاف) / دانش تخصصی: فلسفۀ سیاسی
علاوه بر اعضای اصلی، حلقهای از محققان جوان در حوزه روششناسی علوم اسلامی نیز به عنوان ناظر در جلسات حضور داشتند تا از مباحثات و تجربیات بهرهبرداری کرده و در تدوین مقالات مشترک با اعضای هماندیشی و توسعه «حلقه روششناسی علوم اسلامی» مشارکت نمایند.
میزبانان
طراح و برگزارکنندۀ سلسله هماندیشیهای توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی، میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی وابسته به هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم است. نهادهای همکار در برگزاری شایستۀ دومین هماندیشی، عبارتند از:
- مرکز تخصصی آخوند خراسانی ره
- مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ خراسان (با پیشگامی معاونت علمی، و دفتر نخبگان و اساتید)
- پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر (با پیشگامی مدرسه تخصصی فقه هنر)
- مرکز مدیریت حوزههای علمیه (با پیشگامی معاونت پژوهش)
- دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم (با پیشگامی شعبۀ خراسان)
- مرکز خدمات حوزههای علمیه (با پیشگامی واحد خراسان)
- آستان قدس رضوی (با پیشگامی بنیاد پژوهشهای اسلامی، و مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد ع)
- شبکه علمی و اطلاعرسانی اجتهاد
زمان برگزاری
پنجشنبه 2اسفندماه 1403.
محلّ برگزاری
مشهد مقدس.
تبیین موضوع اجلاسیه پنجم
چالشهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی
موضوع اجلاسیه پنجم، ظرفیتها و چالشهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی بود. با توجه به تحولات اخیر در حوزه هوش مصنوعی که طی چند سال گذشته شتاب فوقالعادهای یافته است، ضرورت بررسی تأثیرات این فناوری بر علوم اسلامی بیش از پیش احساس میشود. هدف از برگزاری این هماندیشی، بررسی بخشی از این تحولات، شتابها و همچنین غفلتهایی بود که ممکن است در بهرهگیری از هوش مصنوعی در علوم اسلامی رخ دهد. علاوه بر آن، شناسایی ظرفیتهای ویژهای که میتوان در کاربست این فناوری برای تولیدات علمی حوزه علوم اسلامی متصور بود، از دیگر اهداف این اجلاسیه بود تا به وضعیت مطلوبی در این زمینه دست یافت.
نگاه به هوش مصنوعی در این هماندیشی، نه به معنای نفی آن و نه نادیدهانگاشتن توانمندیهایش در عرصه علوم اسلامی بود. بلکه اساتید و پژوهشگران اسلامی که خود در این حوزه پیشگام هستند، با نگاهی علمی و به دور از جنجالهای رسانهای، به دنبال دستیابی به تفاهمی نسبی در مسیر بهرهبرداری بهینه از این فناوری بودند.
امروزه هوش مصنوعی در حوزههایی مانند تراشهها، رایانش کوانتومی، پردازش زبان طبیعی و بسیاری از عرصههای نوظهور نقشآفرینی میکند که برخی از آنها ممکن است برای ما هنوز مبهم باشند. ازاینرو، این هماندیشی بر این نکته تأکید داشت که علوم اسلامی نهتنها باید بهعنوان مصرفکننده این فناوری عمل کند، بلکه باید بهعنوان سهامدار آینده در بخشهایی از تولید این فناوری نیز نقشآفرینی نماید.
ساختار و مباحث مطرح شده
در این اجلاسیه، بخشی به عنوان مقدمه و درآمد در نظر گرفته شد که بر استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در تولیدات علمی اسلامی، از جمله دادهکاوی (Data Mining)، روندشناسی هوش مصنوعی (AI Trend Analysis) و همچنین طرحبندی چالشهای مرتبط با این فناوری تأکید داشت. این مباحث، مقدمهای برای ورود به شورهای تخصصی بود.
شور اول: چالشهای فقهی، اخلاقی و حقوقی
در این بخش، مباحث مرتبط با چالشهای فقهی، اخلاقی و حقوقی ناشی از توسعه هوش مصنوعی در علوم اسلامی مطرح شد. این گفتگوها با طرح بحث توسط حجج اسلام و المسلمین مهدی علیزاده، حمید درایتی و دکتر محمود حکمتنیا آغاز گردید و با همفکری اعضا ادامه یافت.
شور دوم: چالشهای فلسفی، کلامی و الهیاتی
این شور به بررسی چالشهای فلسفی، کلامی و الهیاتی هوش مصنوعی در علوم اسلامی اختصاص داشت. حجج اسلام و المسلمین پارسانیا، محمدتقی سبحانی و پیروزمند به طرح بحث پرداختند و اعضا به تبادل آرا و همفکری در این زمینه مشغول شدند.
شور سوم: آینده هوش مصنوعی و راهبردهای بهکارگیری در علوم اسلامی
آخرین شور به آینده هوش مصنوعی و راهبردهای بهکارگیری آن در علوم اسلامی اختصاص داشت. طرح بحث دکتر مینایی و دکتر علی میرعرب صورت گرفت و با همفکری اعضا، جمعبندی مباحث صورت پذیرفت.
