سند نقشه جامع علمی کشور
نقشه جامع علمی کشور، به عنوان سندی بالادستی و آیندهنگر، مسیر دستیابی به پیشرفت همهجانبه علمی و فناوری ایران اسلامی را ترسیم میکند. این نقشه با اتکال به قدرت لایزال الهی و با تکیه بر آرمانهای انقلاب اسلامی، چراغ راهی برای احراز جایگاه شایسته ایران در تراز برترینهای جهان در علم و فناوری است و بستری برای شکوفایی خلاقیت و نوآوری فراهم میآورد.
اطلاعات کلیدی سند
- نام رسمی: نقشه جامع علمی کشور
- سال تصویب: ۱۳۸۹
- نهاد تصویبکننده: شورای عالی انقلاب فرهنگی
- دامنه موضوعی: توسعه علم و فناوری کشور در تمامی ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و دفاعی با رویکرد راهبردی و آیندهنگر، شامل مبانی، اهداف، راهبردها و الزامات تحول.
- سطح سند: ملی و کلان
محورهای کلیدی و راهبردها
- اصلاح نهادها و ساختارها: هماهنگسازی و انسجامبخشی نظام تعلیم و تربیت با نهادهای علم و فناوری.
- نهادینهسازی نگرش اسلامی به علم: ایجاد فضای مولد و مساعد برای شکوفایی علم و تولید دانش بر مبنای آموزههای اسلامی.
- جهتدهی چرخه علم و فناوری: ایفا کردن نقش مؤثرتر علم در اقتصاد کشور.
- توانمندسازی سرمایه انسانی: پرورش انسانهای متقی، کارآفرین، خودباور، خلاق و نوآور و توانا در تولید علم و فناوری.
- تحول و نوسازی نظام تعلیم و تربیت: انطباق با مبانی تعلیم و تربیت اسلامی و تحقق اهداف کلان نقشه.
- ارتقاء کیفی و کمی علوم انسانی و هنر: متحولسازی این حوزهها بر مبنای معارف اسلامی.
ارتباط با علوم اسلامی
نقشه جامع علمی کشور، بر حاکمیت “جهانبینی توحیدی اسلام” در کلیه ابعاد علم و فناوری تاکید دارد. از اهداف کلان آن “تولید علم در علوم انسانی” در سطح مطلوب بر اساس مبانی اسلامی و بومی است. این سند به “علوم انسانی و معارف اسلامی” در فهرست اولویتهای الف خود، جایگاه ویژهای میدهد که شامل فقه تخصصی، کلام اسلامی، مطالعات قرآن و حدیث، اخلاق، حکمت اسلامی و فلسفه امامت و ولایت میشود. همچنین، بر تقویت تعامل حوزه و دانشگاه به منظور تولید علوم انسانی و هنر تاکید دارد.
پیوند با سایر اسناد مرتبط
این سند به عنوان یک “نقشه جامع و کامل و آیندهنگر” که شامل مبانی، اهداف، راهبردها و الزامات تحول راهبردی علم و فناوری است، مبنای “سند دانشگاه اسلامی” و سایر اسناد مرتبط در حوزه علم و فناوری محسوب میشود. در واقع، “سند دانشگاه اسلامی” بازتابدهنده راهبردها و اهداف “نقشه جامع علمی کشور” در بستر آموزش عالی است.
نقلقول کلیدی از متن سند
“برای تحقق اهداف و این برنامه نیازمند ترسیم نقشه راه است که در آن نحوهی تقسیم کار در سطح ملی و الزامات طی این مسیر و منابع و امکانات لازم، بطور شفاف و دقیق مشخص شده باشد.”
کاربردهای عملی یا مصادیق
- “هدایت سرمایهگذاریها و بودجهها” از طریق برنامههای پنجساله.
- “جذب و تأمین نیروهای نخبه و متخصص” در حوزههای دارای اولویت.
- “افزایش سهم تولید دانش و فناوری داخلی” در تولید ناخالص داخلی به بیش از ۵۰ درصد.
- “ارتقای جایگاه زبان فارسی” به عنوان یک زبان علمی بینالمللی.
- “تولید علم دینی” و ترسیم “درخت دانش و مهارت” در حوزه شناخت محققان برجسته.
- “تاسیس پژوهشکدهها، قطبها و انجمنهای علمی بینرشتهای” با حضور محققان حوزه و دانشگاه.
متن کامل سند را از اینجا مشاهده بفرمائید.
سند برنامه درسی ملی آموزش و پرورش
این سند به دنبال تحولی عمیق و ریشهای در مفاهیم نظری، روندها، نقشها و کارکردهای نظام آموزش و پرورش است تا با بازنگری و بازتولید محتوای آموزشی، دانشآموزان را برای دستیابی به مراتبی از حیات طیبه و برقراری جامعه عدل مهدوی (عج) آماده سازد. امید است اجرای این سند تحولآفرین، گامی بلند در ارتقاء برنامههای درسی نظام آموزشی کشور باشد و زمینه تعالی آیندهسازان این مرز و بوم را فراهم آورد.
اطلاعات کلیدی سند
- نام رسمی: برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران
- سال تصویب: ۱۳۹۱
- نهاد تصویبکننده: شورای عالی آموزش و پرورش
- دامنه موضوعی: تحول بنیادی در تمامی ابعاد نظام آموزش و پرورش، شامل مفاهیم نظری، فرآیندها، نقشها، رویکردها، نیروی انسانی و محتوای آموزشی، به منظور تعیین نقشه کلان برنامه درسی و چارچوب نظام برنامهریزی کشور.
- سطح سند: ملی (به عنوان “نقشه جامع یادگیری برای اولین بار در تاریخ آموزش و پرورش” معرفی شده است)
محورهای کلیدی و راهبردها
- فطرتگرایی توحیدی: این سند بر شکوفایی فطرت الهی دانشآموزان از طریق درک و اصلاح مداوم موقعیت آنان تاکید دارد.
- نقش محوری معلم و دانشآموز: معلم به عنوان “اسوه” و “راهنما” و دانشآموز به عنوان “دارای کرامت ذاتی” و “فعال” در فرآیند یاددهی-یادگیری.
- تربیت برای حیات طیبه: هدف نهایی تربیت دانشآموزان برای دستیابی به مراتبی از “حیات طیبه” و “قرب الهی” است.
- بازنگری محتوای آموزشی: تاکید بر بازنگری و بازتولید محتوای آموزشی و تألیف کتابهای درسی بر مبنای یک برنامه جامع و همهجانبهنگر اسلامی-ایرانی.
- اصول حاکم بر برنامهها: شامل دینمحوری، تقویت هویت ملی، توجه به نقش یادگیرنده و معلم، اهمیت خانواده، جامعیت، تعادل و یادگیری مادامالعمر.
ارتباط با علوم اسلامی
این سند بهصراحت بر مبانی فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی استوار است. رسالت اصلی آن “تعمیق معرفت و ایمان متربیان به اعتقادات، اخلاق و احکام الهی” است که همان معرفت و ایمان به دین اسلام میباشد. حوزههای یادگیری مانند “حکمت و معارف اسلامی” و “قرآن و عربی” مستقیماً از منابع اصیل اسلامی مانند قرآن کریم، سنت و عترت بهره میبرند و بر “ولایت فقیه” به عنوان یکی از مبانی اصلی تاکید دارند.
پیوند با سایر اسناد مرتبط
این سند به عنوان یکی از زیرنظامهای اصلی “سند تحول بنیادین آموزش و پرورش” شناخته میشود. در واقع، سند تحول بنیادین به منزله “قانون اساسی” تحولات بلندمدت و همهجانبه در آموزش و پرورش است و “برنامه درسی ملی” مبانی فلسفی و علمی خود را از آن اقتباس کرده است.
نقلقول کلیدی از متن سند
“رسالت خطیر برنامه درسی ملی فراهم آوردن ساز و کارهای مناسب برای طراحی، تدوین، اجرا و ارزشیابی از برنامههای درسی در سطوح ملی تا محلی میباشد تا مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسالمی، مفاهیم آموزشی و تربیتی به صورت نظاممند و ساختاریافته در اختیار کودکان و نوجوانان قرار گیرد.”
کاربردهای عملی یا مصادیق
- “بازنگری و بازتولید محتوای آموزشی و کتابهای درسی”
- “باز مهندسی نیروی انسانی” شامل رتبهبندی، جذب و نگهداشت معلمان
- “تدوین راهنمای برنامههای درسی” و “تألیف کتب درسی و کمکآموزشی”
- “تولید بستههای آموزشی” و “رسانههای دیداری، شنیداری و الکترونیکی”
- تشکیل “کمیتههای تخصصی” برای جنبههای مختلف برنامه درسی
متن کامل سند را از اینجا مشاهده بفرمائید.
سند دانشگاه اسلامی
سند دانشگاه اسلامی، بهعنوان یکی از نمودهای عالی سطح تفکر و علم در جامعه، مأموریت دارد تا با اسلامیسازی ابعاد مختلف دانشگاه، از پرورش متخصصین متعهد و کارآفرین گرفته تا تولید علم نافع و تمدنسازی نوین اسلامی، بستری را برای تعالی معنوی و علمی دانشگاهیان فراهم آورد. این سند افق جدیدی را برای نقشآفرینی دانشگاه در تمدنسازی اسلامی-ایرانی گشوده است.
اطلاعات کلیدی سند
- نام رسمی: سند دانشگاه اسلامی
- سال تصویب: ۱۳۹۲
- نهاد تصویبکننده: شورای عالی انقلاب فرهنگی (بر اساس مصوبه شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی)
- دامنه موضوعی: اسلامیسازی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در تمامی ابعاد فرهنگی-تربیتی، آموزشی، پژوهش و فناوری، و مدیریتی.
- سطح سند: ملی
محورهای کلیدی و راهبردها
- حاکمیت اصول اسلامی: نهادینهسازی اصول اعتقادی، احکام و اخلاق اسلامی در تمام شئونات دانشگاه.
- تقدم تزکیه بر تعلیم: اولویتدهی به تربیت و تهذیب روحی و تعالی معنوی نیروی انسانی دانشگاه.
- جهاد علمی و تولید علم نافع: ارتقاء خودباوری علمی و رهایی از وابستگی، با هدف تولید و توسعه علم کارآمد و بومی.
- تمدنسازی دانشگاهها: تولید دانش و فرهنگ تمدنی با رویکرد اسلامی و آیندهپژوهانه.
- وحدت حوزه و دانشگاه: تاکید بر وحدت در هدف و تعامل همهجانبه (علمی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و هنری) میان حوزه و دانشگاه.
ارتباط با علوم اسلامی
این سند بر “تولید دانش تمدنی، بهویژه علوم انسانی-اسلامی” به عنوان یکی از اهداف کلان تاکید دارد. هدف اصلی آن “تعمیق معرفت و ایمان دانشآموزان به اعتقادات، اخلاق و احکام الهی” است. حمایت از تدوین آموزههای قرآنی و معارف اهل بیت(ع) در متون درسی و ایجاد سازوکار برای بکارگیری این آموزهها در تولید علوم انسانی-اسلامی، نشاندهنده جایگاه محوری علوم اسلامی در این سند است. همچنین، بر توسعه رشتههای هنری اسلامی و همکاری حوزههای علمیه در این زمینه تاکید شده است.
پیوند با سایر اسناد مرتبط
این سند در راستای “نقشه جامع علمی کشور” و با نگرشی نظامواره به ابعاد مختلف دانشگاه، بازنگری و تدوین شده است. همچنین، بر “پیوند ناگسستنی دو نظام آموزش عالی و آموزش عمومی” تاکید دارد تا فرآیند تعلیم و تربیت پیوسته و مداوم باشد.
نقلقول کلیدی از متن سند
“دانشگاهی اسلامی، دانشگاهی است که در آن کنار علم، اخلاق و تزکیه و فرهنگ و معنویت هم لازم است. در این هیچ شبهه نکنید.”(بیانات مقام معظم رهبری)
کاربردهای عملی یا مصادیق
- “بازنگری و تنظیم سرفصلها و متون آموزشی” با اولویت “علوم انسانی” بر اساس آموزههای اسلامی.
- “گنجاندن پیوستهای اخلاق اسلامی و حرفهای” در متون تخصصی.
- “طراحی نظام رتبهبندی فرهنگی-تربیتی اسلامی” برای دانشگاهها.
- “ایجاد ساختار آیندهپژوهی” در تمامی موضوعات علمی.
- “طراحی نظام طبقهبندی علم از نگاه اسلامی” و تولید علم دینی.
- “توسعه فعالیتهای علمی بینالمللی” با محوریت بیداری اسلامی.
متن کامل سند را از اینجا مشاهده بفرمائید.
جمعبندی نهایی
هر سه سند به دنبال تحول در نظام آموزشی کشور هستند. نقشه جامع علمی کشور یک سند راهبردی است که مسیر کلی پیشرفت علمی و فناوری را ترسیم میکند. برنامه درسی ملی بر تحول در آموزش و پرورش و آمادهسازی دانشآموزان برای حیات طیبه تمرکز دارد. سند دانشگاه اسلامی نیز با هدف اسلامیسازی دانشگاهها، بر تولید علم نافع و جهاد علمی تأکید دارد. این اسناد مکمل یکدیگرند و در مجموع، با هدف پیشرفت علمی و فرهنگی کشور، حرکت از آموزش عمومی تا عالی را بر اساس مبانی اسلامی جهتدهی میکنند.
برای مشاهده سایر راهیابهای دانش از اینجا وارد شوید.
