تحلیلها و دیدگاههای کارشناسان مذهبی و عالمان معاصر شیعه درباره ضعفها، نواقص و محاسن و امتیازات نظام آموزشی حوزه علمیه است. نظام آموزشی درباره روش تدریس، محیط آموزشی، رابطه شاگرد و استاد و کتب درسی بحث میکند. در این کتاب دیدگاه ۴۳ تن از فقیهان و عالمان معاصر درخصوص هر یک از موضوعات مذکور و نیز درباره رشته های مختلف علوم اسلامی و کمبودها و مشکلات این رشته ها مطرح شده است. نکات اساسی این دیدگاه ها تأکید بر تغییر متون درسی، آزادی در اجتهاد، تحصیل مقارن، استعدادسنجی، ایجاد رشته های تخصصی، توجه به نظم، اطلاع رسانی و توجه به آموزش و پژوهش در کنار هم میباشد.
بايد چهار اصل در نظام آموزشي حوزه مد نظر گرفته شود:
يكم: جهان متغير و برنامه ثابت است، آيا اين دو باهم همگون هستند؟
دوم: استعدادها متفاوت و برنامه ثابت است، الان در حوزه نظام درسي ثابت حاكم است، اين دو با هم سازگار هستند يا به نوعي سازگاري ايجاد كرد؟
سوم: مدت تحصيل كوتاه است و نيازها فزون از مدت تحصيل است، چه بايد كرد؟
چهارم: هر نوع تحول و تبدل در نظام آموزشي، بايد رابطه نسل جديد را با قديم قطع نكند، يعني اصالتها حفظ شود و نسل حاضر و آينده بتواند از معارف و آثار ديرينه بهره مند شود.
كتاب حاضر گزينده ديدگاه هاي عالمان و فاضلان حوزه ها، درباره نظام آموزشي حوزه است. بنابراين بوده است كه حوزويان از همه انظار در اين زمينه آگاه شوند از اين رو همه انظار متخالف و متضاد را نقل و از ترجيح نظريه اي خاص پرهيز شده است.
