موسوعة الفقه الإسلامي المقارن به زبان عربی درباره فقه مقارن که تدوین و انتشار آن به‌دست دانش پژوهانِ فقه در مؤسسه دائرة المعارف اسلامی بوده است. این دائرةالمعارف، درباره تطبیق فقه مذاهب اسلامی و ایجاد موازنه بین مباحث فقهی در مذاهب چهار گانه اهل سنت و مذهب شیعه است. روند شکل‌گیری و انتشار «موسوعة الفقه الاسلامی المقارن» با نظارت سید محمود هاشمی شاهرودی آغاز شد و چاپ آن همچنان ادامه دارد.
معرفی کلی
به گفته مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی،
موسوعة الفقه الإسلامي المقارن، مجموعه‌ای از آراء و نظرات فقها و مراجع شیعه است که با ترتیب الفبایی و به زبان عربی برای نخستین بار در تاریخ تشیع به رشته تحریر درآمده است و فقه‌پژوهان میتوانند نمای کلی از آرای فقیهان، اختلاف فتاوی به‌صورت تطبیقی، مبانی اختلاف آرا و فروعات مسائل فقهی مقارن بین شیعه و فقه اهل سنت را به دست آورند.
ویژگی‌های ساختاری و محتوایی
موسوعه الفقه الاسلامی المقارن درباره گردآوری دیدگاه‌های فقها و مذاهب فقهی شیعه و سنی است و تلاش کرده بین آن‌ها موازنه ایجاد کند. این موسوعه وارد پاسخ به شبهات، بیان فلسفه احکام، قواعد فقهی، نقد و تحقیق دیدگاه‌ها و فتاوای فقهی و انتخاب قول برتر نشده است.برخی از ویژگی‌های موسوعة الفقه الإسلامي المقارن به این شرح است:
- تعریف معنای لغوی و اصطلاحی
- پرداختن به موضوعات روز
- ترتیب اصطلاحات فقهی بر اساس نظم الفبایی
- فهرست تفصیلی ریز موضوعات مداخل در پایان کتاب
- نظم موضوعی در تعریف هر مدخل
- شمول مداخل به اغلب احکام و مسائل فقهی تطبیقی (فقه شیعه و فقه مذاهب چهارگانه اهل سنت)
- پرداختن به مبانی استنباط (حکام تفصیلی مورد اتفاق مذاهب به صورت تطبیقی)
- پرداختن به ریز موضوعات ذیل هر مدخل فقهی و تفصیل آن طبق هر مذهب فقهی
- اهتمام به آیات الاحکام در هر مدخل موضوعی
- ایجاز و مختصرنویسی در عین رعایت عمق و ادله اقوال فقهی.
عنوان مدخل‌ها در هر جلد
عناوین ابتدایی و انتهایی مدخل‌ها در هر جلد به این شرح است:
- جلد اول: ائمه – اخفات
- جلد دوم: اداء – اضطرار
- جلد سوم: اطراف – ایم
- جلد چهارم: بئر – تذکیه
- جلد پنجم: تراب – تلون
- جلد ششم: تماثل – جوده
- جلد هفتم: حائط – حیوان
- جلد هشتم: خاتم – دواء
- جلد نهم: دولة – ریق
- جلد دهم: زاج – سفیه
- جلد یازدهم: سقط – صرف
- جلد دوازدهم: صروره – صیغه.
