مقدمه
در این پرونده، با هدف بررسی چند قرن از مأخذشناسی تاریخ و طبقات و ادوار اختصاصی مذاهب (حنفیه و شافعیه)، از دو منبع معتبر و ارزشمند بهره گرفته‌ایم: کتاب «مهارت‌های تحقیق و مأخذشناسی علوم اسلامی» اثر دکتر حسین صابری و کتاب «اصول البحث» تألیف شیخ عبدالهادی فضلی. این پژوهش علاوه بر معرفی دقیق این کتب و نسخه‌های موجود، به چگونگی دسترسی به نسخ این آثار نیز می‌پردازد. هدف نهایی، ارائه راهنمایی جامع برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه تفسیر و علوم اسلامی است تا با شناخت دقیق منابع و روش‌های تحقیق، گامی مؤثر در جهت توسعه دانش و فهم عمیق‌تر متون دینی بردارند.
معرفی پژوهشگر
«شیخ عبدالهادی فضلی»
عبدالهادی فضلی (۱۳۱۴-۱۳۹۲ش) روحانی شیعه و از شخصیت‌های تأثیرگذار قرن چهاردهم هجری شمسی در منطقه شرقی عربستان است. او دارای تحصیلات جامع در علوم حوزوی و دانشگاهی بود. فضلی تألیفات فراوانی در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی دارد. او از شخصیت سید محمدباقر صدر متأثر بود و از حامیان انقلاب اسلامی ایران به‌شمار می‌رفت. (مطالعه بیشتر در ویکی شیعه)
«دکتر حسین صابری»
«دکتر حسین صابری» استاد یار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد است.وی نخست به تحصیلات حوزوی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشغول می‌شود و پس از مقطع سطح، دروس خارج را در مدرسه آیت‌الله العظمی خویی می‌گذراند. وی دوره‌های کارشناسی تا دکترای خود را نیز در همان گروه و دانشگاهی طی می‌کند که امروز در آن مشغول به تدریس است. «بررسی وضعیت عقل در فرایند استنباط فقهی» موضوع رساله ی دکترای وی است که در سال ۱۳۸۰ به عنوان پژوهش برتر در حوزه دین شناخته شده است. او تاکنون ۲۲ کتاب تالیف و ترجمه کرده است. (مطالعه بیشتر در ویکی فقه)
معرفی کتب
1- حنفیه
الجواهر المضيئة في طبقات الحنفية
ابن ابی الوفاء عبد القادر بن محمد (۶۹۶-۷۷۵ ق) الجواهر المضيئة في طبقات الحنفية، حيدرآباد دکن مطبعة مجلس دائرة المعارف النظاميه، ۱۳۳۲ ق.
معرفی: الجواهر المضيئة في طبقات الحنفية، اثر محیی‌الدین ابی‌محمد عبدالقادر بن محمد بن محمد بن نصرالله بن سالم بن ابی‌الوفاء قرشی حنفی (696-775ق)، کتابی است در تراجم و شرح حال علمای حنفی تا زمان مؤلف که با تحقیق عبدالفتاح محمد الحلو به چاپ رسیده است. (مطالعه بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
الطبقات السنية في تراجم الحنفية
تمیمی داری تقی الدین بن عبد القادر (۱۰۰۵ – ۱۰۱۰ ق.) الطبقات السنية في تراجم الحنفية، تحقیق عبد الفتاح محمد حلو با نظارت محمد توفیق عوضيه قاهرة: جمهورية العربية المتحدة المجلس الاعلى للشئون الاسلاميه، لجنة احياء التراث الاسلاميه، ۱۳۹۰ ق.
معرفی: الطبقات السنية في تراجم الحنفية، كتابى است به قلم تقى‌الدين بن عبدالقادر تميمى، در چهار جلد به زبان عربى كه به شرح حال بزرگان و رجال مذهب حنفى تا پایان قرن دهم هجرى مى‌پردازد. (مطالعه بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
2- شافعیه
طبقات الفقهاء الشافعية
عبادی، محمد بن احمد (۳۷۵- ۴۵۸ ق.) طبقات الفقهاء الشافعية، ليدن بریل ۱۹۶۴ م
معرفی: (مطالعه بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
طبقات الفقهاء و يليه طبقات الشافعية
شیرازی ابراهیم بن علی (۳۹۳ – ۴۷۶ ق.) طبقات الفقهاء و يليه طبقات الشافعية، لابي بكر بن هداية الله الحسيني الملقب بالمصنف، بغداد: المكتبة العربية. ۱۳۵۶ ق.
معرفی: (مطالعه بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
طبقات الفقهاء الشافعية
ابن صلاح، عثمان بن عبد الرحمن (۶۴۳۵۷۷ ق.): طبقات الفقهاء الشافعية. تحقیق محیی الدین على نجيب بيروت: دار البشائر الاسلاميه، ۱۹۹۲ م.
معرفی: (مطالعه بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
طبقات الشافعية الكبرى
سبکی، عبدالوهاب بن علی (۷۲۷-۷۷۱) ق.) طبقات الشافعية الكبرى قاهره عيسى البابي الحلبی و شرکاء، ۱۹۶۴
معرفی: طبقات الشافعیة الکبری، مهم‌ترین کتاب تاج‌الدین سبکی (ت 1370/771م) می‌باشد که با تحقیق عبدالفتاح محمد حلو و محمود محمد طناحی به زبان عربی منتشر شده است. این کتاب فرهنگ نامه‌ای در خصوص شرح حال و زندگی‌نامه‌ی علمای شافعی است، که در آن به ذکر حال علمای شافعی مذهب و نسب و روایات و طبقه و کتاب‌های به جای مانده از آنها (بین سده دوم تا هفتم) پرداخته است. (مطالعه بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
طبقات الشافعية
این قاضی شهبه احمد بن محمد بن عمر (۷۹۰۷۳۷ ق) طبقات الشافعية تحقیق حافظ عبدالحلیم خان بیروت: عالم الكتب، ۱۴۰۷ ق.
معرفی: (مطالعه بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
________________________________________________________
برای مطالعات بیشتر مباحث مشابه میتوانید به راهیاب‌های پژوهشی در سایت توسعه و توانمدسازی علوم اسلامی مراجعه کنید.
برای دسترسی به کتاب استاد عبدالهادی فضلی میتوانید به کتاب «اصول البحث» در سایت مدرسه فقاهت مراجعه نمایید.
و همچنین جهت دسترسی به مباحث علوم اسلامی میتوانید به پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی مراجعه نمایید.