همایش معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی؛ مقایسه و نسبت‌سنجی

در سال 1398 همایش معنویت‌های نوظهور؛ شاخصه‌ها و نقدها به همت پژوهشگاه و حمایت قطب تعمیق ایمان دینی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد. در آن همایش به دنبال شناخت و نقد معنویت‌های نوظهور بودیم. گام بعدی بعد از شناخت معنویت‌های نوظهور مقایسه و نسبت‌سنجی مبانی، آموزه‌ها و تکنیک‌های آن با معنویت اسلامی است. از این رو دومین همایش با عنوان همایش «معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی؛ مقایسه و نسبت سنجی» در دستور کار پژوهشکده قرار گرفت.

رشد معنویت‌های نوظهور در کشور عوامل متعددی دارد. اما آن‌چنان که از خلال مصاحبه‌ها و مقالات اولین همایش معنویت‌های نوظهور مشخص شد یکی عوامل زمینه‌ساز این رشد سریع، آن است که نیازهای معنوی جامعه امروز بر اساس سنت اسلامی پاسخ‌هایی درخور نمی‌یابد. به عبارت دیگر فضای فرهنگی وارد شکاف یا تأخیر بین نیازهای معنوی و عرضه‌های اصیل و کارآمد اسلامی شده است. با وجود این خلاء، معنویت‌های نوظهور به گسترش خود ادامه می‌دهند و به ترویج مفاهیمی چون قانون جذب، تناسخ، انرژی درمانی، ندای درون، زندگی در حال و… می‌پردازند و به مخاطبان ارائه می کنند.

پس کمبود سواد معنوی بومی در جامعه و فقدان پاسخ‌های صریح به سؤالات معنوی یکی از عمده‌ترین عوامل گسترش سریع این پدیده است. برخی از سؤالات اساسی که در دوران معاصر به عنوان مسائل مستحدثه معنوی مطرح است از این قرار است:

1. آیا می توان بدون استاد معنوی و به شکل خودخوان به سیر و سلوک پرداخت؟
2. اگر انسان‌ها با یکدیگر تفاوت دارند پس آیا نباید راه‌های سلوک معنوی متفاوت باشد و هر کس راه خود را انتخاب کند؟
3. اگر روش یا آموزه معنوی در این دنیا کارآیی نداشته باشد آیا آن روش یا آموزه مفید و مطلوب است؟
4. چه نسبتی بین کشفیات علمی جدید در علومی مانند زیست‌شناسی، عصب‌شناسی و فیزیک با تکنیک‌های معنویت دینی وجود دارد؟
5. با وجود مکاتبی در روان‌شناسی مانند روان‌شناسی انسان‌گرا و فراشخصی که در جهت خودشناسی، خودشکوفایی و رشد معنوی انسان حرکت می‌کنند چه نیازی به مدل‌های دینی معنویت‌گرایی است؟
6. وجه اساسی معنویت دینی سرسپردگی به و اطاعت‌پذیری از خداست، آیا این امر با روح معنویت که مبتنی بر آزادی و مخالف با از خودبیگانگی است تعارض ندارد؟
7. معنویت دینی هم از جهت تکنیک و هم از جهت آموزه مربوط به جهان سنت است آیا نباید برای جهان مدرن معنویتی متناسب با سبک زندگی و سبک فکری مدرن تدارک دید؟
8. سلامت جسمی و سلامت معنوی از هم تفکیک شده نیست، پس چرا معنویت دینی به سلامت تن و بدن توجه ویژه ندارد؟
9. با وجود بالارفتن سرعت زندگی در جهان مدرن آیا معنویت سنتی فرایندی کُند و وقت‌گیر برای رشد معنوی به حساب نمی‌آید؟
10. آیا تأکید بر آداب و مناسک در معنویت دینی باعث به خطر افتادن روح معنویت که همان ارتباط زنده با خداوند است نخواهد شد؟

سؤالاتی از این دست که هم وجوه کلامی و هم وجوه عرفانی دارد سؤالاتی است که متناسب با «شرایط باور» انسان امروز در ذهن وی شکل یافته است و درجهان سنت یا مطرح نبوده و یا اهمیت چندانی نداشته است. این سؤالات از سوی معنویت‌های نوظهور در قالب فرقه، جریان، کتاب، سخنرانی، فیلم و… پاسخ‌هایی می‌یابد که هرچند متناسب با روح حاکم در عصر حاضر یعنی اومانیسم و لیبرالیسم است، اما چندان تناسبی با پاسخ‌های وحی محور و دینی ندارد.

دومین همایش معنویت‌های نوظهور با این نیت که زمینه‌ای برای مواجهه ایجابی با معنویت‌های نوظهور فراهم آورد سعی خواهد کرد که پاسخ‌هایی مبتنی بر قرآن، روایات و سنت متفکران شیعی برای این سؤالات فراهم آورد.

محورهای همایش معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی؛ مقایسه و نسبت‌سنجی

مفهوم شناسی معنویت در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
جاذبه های معنوی در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
راهکارهای تحول معنوی در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
شخصیت ها و معلمان معنویت در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
روش شناسی مقایسه معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
آینده انسان و جهان (آخرالزمان و موعود باوری) در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
پدیده ها و توانایی های فرا طبیعی و فرا علمی در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
سبک زندگی معنوی (زندگی شرعی، حیات طیبه، آداب و مناسک) در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
روش های هدایتگری (روش تبلیغ، عضو گیری، تعامل رهبر با اعضاء و…) در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
مبانی (خداشناسی، انسان شناختی، هستی شناختی، معرفتی شناختی و غایت شناختی) در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
کارکردهای فردی (آرامش، شادی، سلامت، شکوفایی فردی، برکت در زندگی و…) در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی
کارکردهای اجتماعی (نوع دوستی، ایثار، عدالت خواهی و ظلم ستیزی، صلح جویی، مسئولیت پذیری، انضباط اجتماعی) در معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی

تاریخ‌های مهم همایش معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی؛ مقایسه و نسبت‌سنجی

مهلت دریافت چکیده: 1402/02/31
مهلت دریافت مقاله: 1402/04/31
زمان برگزاری همایش: آبان ماه 1402

ارتباط با دبیرخانه همایش معنویت‌های نوظهور و معنویت اسلامی؛ مقایسه و نسبت‌سنجی

آدرس دبیرخانه: قم ـ پردیسان ـ انتهای بلوار دانشگاه ـ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ـ طبقه دوم ـ اتاق 219
شماره تماس: 31156842-0253 / 09900989031
کانال ایتا: https://eitaa.com/Spiresearch
وب سایت:http://sp.isca.ac.ir