سوره

آیه

متن

ترجمه تفسیری

عنكبوت

49

وَ مَا كُنت تَتْلُوا مِن قَبْلِهِ مِن كِتَبٍ وَ لا تخُطهُ بِیمِینِك إِذاً لارْتَاب الْمُبْطِلُونَ‏،

بَلْ هُوَ ءَایت بَینَتٌ فى صدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ

تو قبل از قرآن نه اهل خواندن بودی و نه اهل نوشتن، كه اگر چنین ‌بود كسانی كه درصدد تكذیب تو هستند قطعاً شك می‌كردند.

قرآن الفاظ و عباراتی كه روی كاغذ نوشته شده باشد نیست، حقیقت قرآن ادراكات شفافی است كه خدا را نشان می‌دهد و درون كسانی جای دارد كه علم الهی را یافته‌اند.

فاطر

28

إِنَّمَا یخْشى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَؤُا

از بین كسانی كه به خدا عقیده دارند فقط اهل دانش و آگاهی هستند كه با تمام وجود به او توجّه دارند و عظمت او را می‌یابند.

حج

46

أَ فَلَمْ یسِیرُوا فى الأَرْضِ فَتَكُونَ لهَُمْ قُلُوبٌ یعْقِلُونَ بهَا أَوْ ءَاذَانٌ یسمَعُونَ بهَا فَإِنهَا لا تَعْمَى الأَبْصرُ وَ لَكِن تَعْمَى الْقُلُوب الَّتى فى الصدُورِ

چرا به مطالعه و تحقیق در گرداگرد زمین نپرداختند تا فهم و شعورشان به كار بیفتد و خودشان بتوانند حقایق را به‌دست بیاورند یا بتوانند دست آورد‌های دیگران را بفهمند.

فقط تماشا كردن انسان را به نتیجه نمی‌رساند بلكه مطالعه و تحقیق لازم است چرا كه آنچه اگر از كار بیفتد گمراهی می‌آورد چشم ظاهری نیست بلكه فهم و ادراك است.

ق

37

إِنَّ فى ذَلِك لَذِكرَى لِمَن كانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السمْعَ وَ هُوَ شهِیدٌ

در آنچه گفته شد نكات اساسی وجود دارد؛ البته برای كسی كه قدرت استنباط دارد و می‌تواند حقایق را خود استخراج كند، یا برای كسی كه می‌تواند استنباط دیگران را بفهمد و به آنها عمل كند.

انفال

29

یا أَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا إِن تَتَّقُوا اللَّهَ یجْعَل لَّكُمْ فُرْقَاناً.

ای كسانی كه به خدا عقیده دارید، اگر خود را در برابر خداوند هیچ ببینید او به شما قدرت تشخیص درست و غلط را خواهد داد.

اعراف

185

أَ وَ لَمْ ینظرُوا فى مَلَكُوتِ السمَوَتِ وَ الأَرْضِ وَ مَا خَلَقَ اللَّهُ مِن شىْ‏ءٍ .

چرا به سرچشمه‌های خلقت آسمان‌ها و زمین و دیگر موجودات دقّت نكردند؟

انعام

75

كَذَلِك نُرِى إِبْرَهِیمَ مَلَكُوت السمَوَتِ وَ الأَرْضِ وَ لِیكُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ‏.

این‌گونه ما سرچشمه‌های وجودی آسمان‌ها و زمین را به ابراهیم نشان دادیم تا از كسانی بشود كه حقایق را بطور شفّاف و روشن ادراك می‌كنند.

بقره

260

إِذْ قَالَ إِبْرَهِیمُ رَب أَرِنى كیف تُحْىِ الْمَوْتى قَالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِن قَالَ بَلى وَ لَكِن لِّیطمَئنَّ قَلْبى.‏

دقت كن در آن صحنه‌ای كه ابراهیم به خداوند عرضه داشت : خدایا به من نشان بده چگونه مردگان را زنده می‌كنی! خداوند گفت : مگر باور نداری؟! ابراهیم عرض كرد : چرا باور دارم ولی می‌خواهم لمس كنم و در درون خود بیابم.

عنكبوت

20

قُلْ سِیرُوا فى الأَرْضِ فَانظرُوا كیف بَدَأَ الْخَلْقَ .

ای پیامبر به اینها بگو اطراف واكناف زمین را بررسی كنند وخوب دقّت كنند تا بیابند كه خداوند چگونه خلقت را آغاز كرده است؟

شماره

متن

ترجمه تفسیری

منبع

1

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

ما العِلْمُ اِلّا مَا حَوَاهُ الصَّدْرُ.

علمی ‌واقعی و مفید است كه در درون انسان لمس شود و فقط ذهنی نباشد.

بحارالانوار

ج 74

ص 168

2

قال امیرالمومنین علیه‌السلام :

هَجَمَ بِهِمُ الْعِلْمُ عَلَى حَقِیقَهْ الْبَصِیرهْ

با برقرار كردن ارتباط بین روح و سرچشمه‌های خلقت، علم و آگاهی به سوی آنها سرازیر شده است.

بحارالانوار

ج23 ص44

3

قال امیرالمومنین علیه‌السلام :

الْعِلْمُ عِلْمَانِ مَطْبُوعٌ وَ مَسْمُوعٌ وَ لَا ینْفَعُ الْمَسْمُوعُ إِذَا لَمْ یكُنِ الْمَطْبُوعُ.

علم دو گونه است : علمی ‌كه در قلب و روح احساس می‌‌شود و علمی ‌كه فقط شنیده شده است و در ذهن جای دارد. اگر علم به درون نفوذ نكند فایده ندارد.

بحارالانوار ج 75

ص 80

4

قال امیرالمومنین علیه‌السلام :

اعْقِلُوا الْخَبَرَ إِذَا سَمِعْتُمُوهُ عَقْلَ رِعَایه لَاعَقْلَ رِوَایهْ فَإِنَّ رُوَاه الْعِلْمِ كَثِیرٌ وَ رُعَاتَهُ قَلِیلٌ.

وقتی مطلبی را می‌شنوید آن‌را تحلیل كنید و جوانبش را بررسی نمایید، نه اینكه فقط شنونده باشید و به ذهن بسپارید. افرادی كه مطالب را حفظ می‌كنند زیادند امّا افرادی كه مطالب را تحلیل می‌كنند كم‌‌اند.

كافی

ج 1

ص 17

5

قال الباقر علیه‌السلام :

الْعِلْمُ مَقْرُونٌ إِلَى الْعَمَلِ فَمَنْ عَلِمَ عَمِلَ وَ مَنْ عَمِلَ عَلِمَ وَ الْعِلْم. ُ یهْتِفُ بِالْعَمَلِ فَإِنْ أَجَابَهُ وَ إِلَّا ارْتَحَلَ عَنْهُ .

علم با عمل همراه است. هر كس علمی ‌را آموخت باید به آن عمل كند والا علم خود را از دست خواهد داد.

كافی

ج 1

ص 44

6

قال الرضا علیه السلام :

قال لقمان الحكیم :

لا تَتَعَلَّمْ العِلْمَ مِمَّنْ لَمْ ینْتَفِعْ بِهِ فَاِنَّ مَنْ لَمْ ینَفْعْهُ ُعِلْمُهُ لا ینْفَعْكَ

علم را از كسی كه نتوانسته است در زندگی خود از آن استفاده كند فرا نگیر كه علم او برای تو نیز فایده‌ای نخواهد داشت.

بحارالانوار ج 2

ص 99