معرفی منابع مرتبط با روش‌شناسی

معرفی منابع در هر عرصه‌ای به دانش پژوهان و محققین کمک می‌کند با سرعت، دقت و کیفیت بهتری به منابع لازم دسترسی پیدا کنند. در این نوشتار تلاش می شود که برخی از مهمترین منابع در حوزه روش‌شناسی در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.
لازم به ذکر است که برای دریافت اطلاعات کامل مأخذشناسی روش و روش‌شناسی می‌توانید به پست‌های «مأخذشناسی روش و روش‌شناسی، بخش کتب»، «مأخذشناسی روش و روش‌شناسی (بخش مقالات)» و «مأخذشناسی روش، (بخش سایر منابع)» مراجعه نمایید.

کتاب

مهمترین کتابهای حوزه روش‌شناسی عبارت‌اند از:

1. اصول روش تحقیق کیفی، محمدی‌، بیوک‌، استراوس، انسلم ال.، و کوربین، جولیت ام. ۱۳۹۰. تهران – ایران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى‏.
2. الگوریتم اجتهاد (جلد اول و دوم)، عبدالحمید واسطی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۴۰۳ ه.ش، ایران
3. درآمدی بر روش شناسی اجتهاد در علم اخلاق اسلامی، مصطفی همدانی، سمت
4. درآمدی بر روش شناسی و حوزه‌های مطالعاتی تاریخ فرهنگی (مجموعه مقالات)، احمدزاده، محمدامیر. ۱۳۹۹. تهران – ایران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى‏.
5. روش پژوهش در تاریخ، حسین میرجعفری، چاپ سوم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۴۰۳، ایران
6. روش تحقیق (با گرایش علوم نقلی)، حسینی، حمید. بدون تاریخ. قم – ایران: دانشگاه قرآن و حدیث. مرکز آموزش الکترونیکی.
7. روش شناسی اجتهاد: مطالعه مکاتب اجتهادی معاصر، ابوالقاسم علیدوست، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۴۰۳ ه.ش، ایران
8. روش شناسی استنباط در علم کلام، نصرتیان اهور، مهدی. ۱۳۹۵. قم – ایران: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر.
9. روش شناسی تحقیقات کیفی، محمد تقی ایمان، ایران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۱ ه.ش
10. روش شناسی عقاید دینی، حمیدرضا شاکرین، چاپ سوم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۴۰۳، ایران
11. روش شناسی علوم انسانی اسلامی، شریفی، احمد حسین، ویراست دوم، مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، ۱۳۹۵ ه.ش، ایران
12. روش شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان (مدلی روش شناختی از علم اسلامی)، محمد تقی ایمان, احمد کلاته ساداتی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۲ ه.ش، ایران
13. روش فهم قرآن، مسعودی، عبدالهادی. ۱۳۹۹. قم – ایران: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر.
14. روش‌شناسی بنیادین اندیشمندان معاصر جهان اسلام، پارسانیا، حمید، رجبی، مهدی، آقاجانی، نصرالله، بیگی ملک آباد، هادی، ابراهیمی‌پور، قاسم، و طاهری کل کشوندی، مسلم. ۱۴۰۰. قم – ایران: العتبة العباسیة المقدسة. المرکز الإسلامي للدراسات الاستراتیجیة.
15. روش‌شناسی دانش سیاسی در تمدن اسلامی،‌ داود فیرحی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷ ه.ش، قم، ایران
16. روش‌شناسی علم کلام، برنجکار، رضا. ۱۳۹۱. قم – ایران: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر.
17. روش‌شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، فرامرز قراملکی، احد. ۱۳۹۵. مشهد مقدس – ایران: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
18. علم دینی: ماهیت و روش شناسی، رمضان علی‌تبار فیروزجایی، چاپ دوم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۷، ایران
19. منطق علوم انسانی اسلامی: فراروش، رمضان علی‌تبار فیروزجایی، چاپ اول، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۴۰۱، ایران
20. نظریه‌پردازی و روش‌شناسی در اندیشه اسلام، محمدعلی سوادی، چاپ اول، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۹، ایران

مجلات

در حوزه مجلات تنها دو مجله فعال و مرتبط وجود دارد که می‌توان ویژه‌نامه یکی از مجلات معتبر کشور را نیز به آن افزود.

1. «نشریه روش شناسی علوم اسلامی»، سه زبانه (فارسی، انگلیسی، عربی)، فراخوان دارد و حمایت مالی می کند. رتبه: در حال اخذ رتبه علمی پژوهشی، سردبیر: احمد مبلغی، دفتر تبلیغات
2. «نشریه روش شناسی علوم انسانی»، فارسی، رتبه: علمی پژوهشی، سردبیر: سیدحمیدرضا حسنی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
3. «ویژه‌نامه روش‌شناسی اجتهاد»، فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی (شماره ۱۹، تابستان ۱۳۹۹)، فارسی، رتبه: علمی پژوهشی، سردبیر: حسین ناصری مقدم، دفتر تبلیغات

مقالات

در حوزه روش، مقالات فراوانی در حوزه ها و شاخه های تخصصی علوم وجود دارد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر است:

1. «بررسی روش‌شناسی مقالات علمی ـ پژوهشی حوزة زن و خانواده (۱۳۷۹-۱۳۹۰).»، آمنه بختیاری، فاطمه بدوی، بهاره نصیری، و لیلا نیرومند. پژوهش نامه زنان، تابستان 1394، سال ششم – شماره 2 ، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎28 صفحه – از 23 تا 50 )
2. «بررسی رویکردهای مختلف در روش شناسی جامعه شناسی اسلامی.»، سید سعید زاهد زاهدانی، علیرضا پیروزمند، حسین بستان، عماد افروغ، شهلا باقری، غلامرضا پرهیزگار، غلامرضا جمشیدی ها، و دیگران. علوم انسانی اسلامی صدرا، تابستان 1395 – شماره 18 (‎8 صفحه – از 282 تا 289 )
3. «بررسی و نقد روش شناسی هرمنوتیک در علم سیاست.»، مرتضی شیرودی. انسان پژوهی دینی، بهار و تابستان 1388 – شماره 19 و 20 ISC (‎18 صفحه – از 27 تا 44 )
4. «روش شناسی ارتباطات تعاملی و تعارضی گزاره‌های اخلاقی و حقوقی بر اساس سیره عملی و نظری امام خمینی(س).»، سید صادق موسوی، و مهدی ملائی. پژوهشنامه متین، بهار 1395 – شماره 70 ، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎26 صفحه – از 137 تا 162 )
5. «روش شناسی استنباط احکام جهاد.»، ابوالقاسم علیدوست. قرآن، فقه و حقوق اسلامی، پاییز و زمستان 1395، سال سوم – شماره 5 ، ب (حوزه علمیه (‎6 صفحه – از 7 تا 12 )
6. «روش شناسی آموزش قرآن در مکتب اهل بیت علیهم السلام.»، عاطفه زرسازان. مطالعات قرآن و حدیث سفینه، زمستان 1390 – شماره 33 ، علمی-ترویجی (وزارت علوم/ISC (‎21 صفحه – از 88 تا 108 )
7. «روش شناسی بحار الانوار.»، سید احمد مددی. کتاب ماه دین، مرداد 1379 – شماره 34 (‎10 صفحه – از 56 تا 65 )
8. «روش شناسی پژوهش های حوزه ی مدیریت آموزشی در مجلات معتبر داخل و خارج کشور.»، زهرا جعفری کرفستانی، راضیه یوسف بروجردی، و احمد رضا نصر اصفهانی. رهبری و مدیریت آموزشی، بهار 1394 – شماره 31 ISC (‎18 صفحه – از 9 تا 26 )
9. «روش شناسی پژوهش هنر.»، فرزاد نوابخش. پژوهشنامه فرهنگستان هنر، خرداد و تیر 1386 – شماره 3 (‎14 صفحه – از 37 تا 50 )
10. «روش شناسی علم اجتماعی؛ با تاکید بر تفسیر اجتماعی المیزان.»، صادق گلستانی. معرفت فرهنگی اجتماعی، بهار 1397 – شماره 34 ، ب (حوزه علمیه/ISC (‎18 صفحه – از 5 تا 22 )
11. «روش شناسی علم تاریخ.»، صدیقه شاکری. اندیشه های قرآنی متفکران معاصر، دی 1383 – شماره 4 (‎7 صفحه – از 41 تا 47 )
12. «روش شناسی علوم اسلامی.»،اسدالله آزاد. دانش (مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان)، پاییز 1384- شماره 82 (‎22 صفحه – از 127 تا 148 )
13. «روش شناسی کشف قلمرو سنت.»، ابو القاسم علیدوست، و سیدمرتضی حسینی کمال آبادی. ذهن، بهار 1395 – شماره 65 ، ب (حوزه علمیه/ISC (‎20 صفحه – از 29 تا 48 )
14. «رویکرد مفهوم گرا در روش شناسی پیشرفته در حوزه علوم انسانی.»، قاسم قریب. تاریخ پژوهی، بهار 1396 – شماره 68 (‎4 صفحه – از 171 تا 174 )
15. «سخن نخست؛ منطق و روش‌شناسی علوم.» ، سرمقاله، معارف منطقی، پاییز و زمستان 1400 – شماره 15 ، ب (حوزه علمیه (‎2 صفحه – از 5 تا 6 )
16. «ملاحظاتی مقدماتی در معرفی روش شناسی علم.»، یوسف صمدی علی آبادی. دانشگاه انقلاب، بهار و تابستان 1373 – شماره 101 و 102 (‎9 صفحه – از 141 تا 149 )
17. «نظریه شبکه مسائل؛ گام اول از مدل تحول در علوم انسانی از منظر روش‌شناسی.»، ایمان کاظمی مقدم. تحقیقات بنیادین علوم انسانی، بهار 1398 – شماره 14 (‎22 صفحه – از 153 تا 174 )
18. «نگرشی بر روش‌شناسی فقه تقنین.»، ابوالقاسم علیدوست. مطالعات فقه سیاست، بهار و تابستان 1402 – شماره 5 (‎15 صفحه – از 45 تا 59 )
19. «روش و روش شناسی در علوم انسانی اسلامی چارچوبی برای تحلیل و ارزیابی نظریه های علم دینی و علوم انسانی اسلامی»، محمد فتحعلی خانی، قبسات، سال بیست و سوم پاییز 1397 شماره 89

پایگاه اینترنتی

همچنین تنها پایگاه اینترنتی که در حوزه روش فعال است، روش شناسی اجتهاد است که به اختصار روشنا نامیده می شود.

1. روش شناسی اجتهاد (روشنا)