مقدمه
در این پرونده، با هدف بررسی چند قرن از مأخذشناسی رجال اهل سنت، از دو منبع معتبر و ارزشمند بهره گرفته‌ایم: کتاب «مهارت‌های تحقیق و مأخذشناسی علوم اسلامی» اثر دکتر حسین صابری و کتاب «اصول البحث» تألیف شیخ عبدالهادی فضلی. این پژوهش علاوه بر معرفی دقیق این کتب و نسخه‌های موجود، به چگونگی دسترسی به نسخ این آثار نیز می‌پردازد. هدف نهایی، ارائه راهنمایی جامع برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه تفسیر و علوم اسلامی است تا با شناخت دقیق منابع و روش‌های تحقیق، گامی مؤثر در جهت توسعه دانش و فهم عمیق‌تر متون دینی بردارند.
معرفی پژوهشگر
«شیخ عبدالهادی فضلی»
عبدالهادی فضلی (۱۳۱۴-۱۳۹۲ش) روحانی شیعه و از شخصیت‌های تأثیرگذار قرن چهاردهم هجری شمسی در منطقه شرقی عربستان است. او دارای تحصیلات جامع در علوم حوزوی و دانشگاهی بود. فضلی تألیفات فراوانی در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی دارد. او از شخصیت سید محمدباقر صدر متأثر بود و از حامیان انقلاب اسلامی ایران به‌شمار می‌رفت. (مطالعه بیشتر در ویکی شیعه)
«دکتر حسین صابری»
«دکتر حسین صابری» استاد یار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد است.وی نخست به تحصیلات حوزوی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشغول می‌شود و پس از مقطع سطح، دروس خارج را در مدرسه آیت‌الله العظمی خویی می‌گذراند. وی دوره‌های کارشناسی تا دکترای خود را نیز در همان گروه و دانشگاهی طی می‌کند که امروز در آن مشغول به تدریس است. «بررسی وضعیت عقل در فرایند استنباط فقهی» موضوع رساله ی دکترای وی است که در سال ۱۳۸۰ به عنوان پژوهش برتر در حوزه دین شناخته شده است. او تاکنون ۲۲ کتاب تالیف و ترجمه کرده است. (مطالعه بیشتر در ویکی فقه)
معرفی کتب رجالی
ميزان الاعتدال في نقد الرجال
نسخه: همو ميزان الاعتدال في نقد الرجال، تحقيق على محمد بجاوی، بیروت دار المعرفه، ۱۳۸۲ ق.
معرفی: ميزان الاعتدال في نقد الرجال، اثر حافظ شمس‌الدین محمد بن احمد ذهبی، کتابی است در هشت جلد با موضوع حدیث و رجال. عنوان کامل‌تر کتاب این است: «ميزان الاعتدال في نقد الرجال تأليف الإمام الحافظ شمس‌الدين محمد بن أحمد الذهبي و يليه ذيل ميزان الاعتدال للإمام أبي‌الفضل عبدالرحيم بن الحسين العراقي»؛ این عنوان اشاره به این دارد که عبدالرحیم بن حسین عراقی، ذیلی بر «ميزان الاعتدال» ذهبی نوشته که در این اثر به آن افزوده شده است. کتاب با تحقیق و تعلیقات شیخ علی محمد معوّض و شیخ عادل احمد عبدالموجود به چاپ رسیده و دکتر عبدالفتاح ابوسنّة در تحقیق این اثر با این دو نفر مشارکت کرده است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب السته
نسخه: همو الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب السته، تحقيق محمد عوامه و احمد محمد نمر خطيب جده دار القبلة للثقافة الاسلاميه مؤسسة علوم القرآن، ۱۴۱۳ ق./ ۱۹۹۲
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
المغنى في الضعفاء
نسخه: همو المغنى في الضعفاء، تحقيق نور الدين عتر حلب دار المعارف، ۱۳۹۱ ق.
معرفی: المغني في الضعفاء اثری از شمس‌الدین محمد بن احمد بن عثمان ذهبی (متوفای 748ق) محدث و رجالی برجسته، در موضوع علم حدیث (رجال حدیث) تألیف و توسط ابو زهراء حازم قاضی تحقیق شده است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
التذكرة برجال العشرة التذكرة
نسخه: ابن حمزه حسینی محمد بن علی ۷۱۵-۷۶۵ ق.) التذكرة برجال العشرة التذكرة؛ معرفة رجال الكتب العشرة، قاهره مكتبة الخانجي، ۱۴۱۸ ق./ ۱۹۹۷ م.
معرفی: كتاب التذكرة بمعرفة رجال الكتب العشرة اثر محمد بن على حسینى، كتابى است به زبان عربى كه به معرفى رجال كتب دهگانه حديثى اهل سنت مى‌پردازد. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
كتاب التبيين لأسماء المدلسين
نسخه: این عجمی حلبی ابراهیم بن محمد (۷۵۳-۸۴۱ ق.)؛ كتاب التبيين لأسماء المدلسين، تحقيق يحيى شفيق بيروت: دار الكتب العلميه، ۱۴۰۶ ق./ ۱۹۸۶م م.
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
الكشف الحثيث عمن رمى بوضع الحديث
نسخه: همو الكشف الحثيث عمن رمى بوضع الحديث، تحقیق صبحی سامرائی عالم الكتب، مكتبة النهضة العربيه، ۱۴۰۷ ق./ ۱۹۸۷ م.
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
تعجيل المنفعة بزوائد رجال الأئمة الأربعة
نسخه: ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (۷۷۳-۸۵۲ ق.): تعجيل المنفعة بزوائد رجال الأئمة الأربعة، بيروت: دار الكتاب العربي.
معرفی: تعجيل المنفعة بزوائد رجال الأئمة الأربعة، اثر ابوالفضل شهاب‌الدین احمد بن علی بن محمد بن حجر عسقلانی (733-852ق)، کتابی است در ذکر، معرفی و شرح حال افرادی که در مسانید ابوحنیفه، شافعی، احمد و موطأ مالک آمده‌اند، اما در «تهذيب الكمال» یوسف بن زکی مزی شافعی (متوفی 942ق)، یادی از آنها نشده است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
تعريف أهل التقديس بمراتب الموصوفين بالتدليس
نسخه: همو؛ تعريف أهل التقديس بمراتب الموصوفين بالتدليس، تحقيق عاصم بن عبدالله قریونی، عمان (اردن): مكتبة المنار.
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
نزهة الألباب في الألقاب
نسخه: همو؛ نزهة الألباب في الألقاب، تحقيق عبد العزيز محمد بن صالح سدیری رياض مكتبة الرشد، ۱۴۰۹ ق./ ۱۹۸۹ م.
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
اسعاف المبطأ برجال الموطأ
نسخه: سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (۸۴۹-۹۱۱ ق.)؛ اسعاف المبطأ برجال الموطأ، تحقيق موفق فوزی جبر، بیروت: دار البصره، ۱۴۱۰ ق./ ۱۹۹۰ م.
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت
طبقات الحفاظ
نسخه: همو طبقات الحفاظ بيروت: دار الكتب العلميه، ۱۴۰۳ ق.
معرفی: طبقات الحفاظ، اثر جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر سیوطی (849-911ق)، تلخیص و برگرفته‌ای است از کتاب «طبقات الحفاظ» ذهبی (متوفی 748). نویسنده در کتاب حاضر، به جمع‌آوری تراجم و شرح حال کسانی پرداخته که در توثیق و تجریح و تضعیف و تصحیح به اجتهاد آنها مراجعه می‌شود و در ذیل آن، شرح حال حافظین، اصولیون و محدثینی را که بعد از آنان آمده‌اند، ضمیمه نموده و مطالب را در بیست‌وچهار طبقه، تنظیم کرده است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
الكواكب النيرات في معرفة من اختلط من الرواة الثقات
نسخه: ابن کیال محمد بن احمد (۸۶۳-۹۲۹ ق.) الكواكب النيرات في معرفة من اختلط من الرواة الثقات، تحقيق حمدی عبدالمجید سلفی، عالم الكتب مكتبة النهضة العربيه، ۱۴۰۷ ق./ ۱۹۸۷ م.
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
________________________________________________________
برای مطالعات بیشتر مباحث مشابه میتوانید به راهیاب‌های پژوهشی در سایت توسعه و توانمدسازی علوم اسلامی مراجعه کنید.
برای دسترسی به کتاب استاد عبدالهادی فضلی میتوانید به کتاب «اصول البحث» در سایت مدرسه فقاهت مراجعه نمایید.
و همچنین جهت دسترسی به مباحث علوم اسلامی میتوانید به پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی مراجعه نمایید.