مقدمه
در این پرونده، با هدف بررسی چند قرن از مأخذشناسی علم‌الحدیث شیعه، از دو منبع معتبر و ارزشمند بهره گرفته‌ایم: کتاب «مهارت‌های تحقیق و مأخذشناسی علوم اسلامی» اثر دکتر حسین صابری و کتاب «اصول البحث» تألیف شیخ عبدالهادی فضلی. این پژوهش علاوه بر معرفی دقیق این کتب و نسخه‌های موجود، به چگونگی دسترسی به نسخ این آثار نیز می‌پردازد. هدف نهایی، ارائه راهنمایی جامع برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه علوم حدیث و علوم اسلامی است تا با شناخت دقیق منابع و روشهای تحقیق، گامی مؤثر در جهت توسعه دانش و فهم عمیق‌تر متون دینی بردارند.
معرفی پژوهشگر
«شیخ عبدالهادی فضلی»
عبدالهادی فضلی (۱۳۱۴-۱۳۹۲ش) روحانی شیعه و از شخصیت‌های تأثیرگذار قرن چهاردهم هجری شمسی در منطقه شرقی عربستان است. او دارای تحصیلات جامع در علوم حوزوی و دانشگاهی بود. فضلی تألیفات فراوانی در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی دارد. او از شخصیت سید محمدباقر صدر متأثر بود و از حامیان انقلاب اسلامی ایران به‌شمار می‌رفت. (مطالعه بیشتر در ویکی شیعه)
«دکتر حسین صابری»
«دکتر حسین صابری» استاد یار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد است.وی نخست به تحصیلات حوزوی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشغول می‌شود و پس از مقطع سطح، دروس خارج را در مدرسه آیت‌الله العظمی خویی می‌گذراند. وی دوره‌های کارشناسی تا دکترای خود را نیز در همان گروه و دانشگاهی طی می‌کند که امروز در آن مشغول به تدریس است. «بررسی وضعیت عقل در فرایند استنباط فقهی» موضوع رساله ی دکترای وی است که در سال ۱۳۸۰ به عنوان پژوهش برتر در حوزه دین شناخته شده است. او تاکنون ۲۲ کتاب تالیف و ترجمه کرده است. (مطالعه بیشتر در ویکی فقه)
معرفی کتب
اصول الحديث
نسخه: فضلی، عبدالهادی؛ اصول الحديث بيروت مؤسسة أم القرى، ۱۴۱۶ ق.
معرفی: أصول الحديث، اثر شيخ عبدالهادى فضلى، کتابى است در علم حديث كه پيرامون اصول علم حديث، تاريخ و مصطلحات آن و نيز مصادر، عناصر و اقسام حديث و کیفیت تحمل و طرق نقل حديث بحث مى‌كند کتاب، به زبان عربى و در سال 1413ق، نوشته شده است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
مقياس الرواية في علم الدراية
نسخه: سيفي على اكبر؛ مقياس الرواية في علم الدراية، قم: جماعة المدرسين في الحوزة العلمية بقم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۲۱ ق./ ۱۳۷۹.
معرفی: مقیاس الروایة فی علم الدرایة عنوان اثری است یک جلدی به زبان عربی از علی‌اکبر سیفی مازندرانی با موضوع علوم حدیث. نویسنده در این کتاب، به بیان مباحث مربوط به علم درایة الحدیث، پرداخته است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
دانش حدیث
نسخه: نجف زاده بارفروش محمد باقر دانش حدیث تهران جهاد دانشگاهی (ماجد)، ۱۳۷۳
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
روش فهم حدیث
نسخه: مسعودی، عبدالهادی روش فهم حدیث تهران سمت؛ دانشکده علوم حدیث ۱۳۸۴
معرفی: روش فهم حدیث، تألیف عبدالهادى مسعودى، تلاشى است در راه حفظ و انتقال میراث گرانبهاى برجاى مانده از معصومان(ع) و پیشوایان بزرگ دین که به بررسى و توضیح روش فهم احادیث ائمه(ع) اختصاص یافته است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
اصول و قواعد فقه الحديث
نسخه: ربانی محمد حسن اصول و قواعد فقه الحديث، تهیه دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان قم بوستان کتاب قم دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم). ۱۳۸۳
معرفی: دانش فقه الحدیث، تألیف محمدحسن ربانی بیرجندی (متولد 1343ش)، بررسی یکی از شاخه‌های مهم علم حدیث، شیوه اعمال آن توسط علما و محدثین و نیز قواعد و راهکارهای آن است. کتاب، مشتمل بر پیشگفتار و نه فصل است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: نورلایب
دانش دراية الحديث همراه با نمونه‌های حدیثی و فقهی
نسخه: همو؛ دانش دراية الحديث همراه با نمونه های حدیثی و فقهی مشهد دانشگاه علوم اسلامی رضوی ۱۳۸۰
معرفی: دانش داریة الحدیث، همراه با نمونه‌های حدیثی و فقهی از تألیفات محمدحسن ربانی (متولد 1343ش)، در یکی از شاخه‌های مهم علم حدیث است که با ویرایش ادبی هادی بزدی ثانی و با هدف تقویت مراکز علمی منتشر شده است. از ویژگی‌های منحصر به فرد این کتاب در مقایسه با کتاب‌های هم‌نام، آن است که مؤلف از منابع و مآخذ دست اول و معتبر، در گستره‌ای وسیع، سود جسته است و کمتر کتابی در این موضوع بوده است که از دید نویسنده پنهان مانده باشد و نیز با ذکر نمونه‌هایی شایسته حدیثی و فقهی در هر مبحث، حق مطلب ادا شده است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: نورلایب
مبانی و روشهای نقد متن حدیث از دیدگاه اندیشوران شیعه
نسخه: معماری داود مبانی و روشهای نقد متن حدیث از دیدگاه اندیشوران شیعه، تهیه دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان قم بوستان کتاب قم دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۴
معرفی: مبانی و روشهای نقد متن حدیث از دیدگاه اندیشوران شیعه از داود معماری در نقد حدیث از دیدگاه شیعی. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
علم الحديث
نسخه: مؤدب، رضا علم الحديث پژوهشی در مصطلح الحديث، يا علم الدراية قم احسن الحدیث ۱۳۷۸.
معرفی: (معرفی بیشتر در ویکی)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
درسنامه دراية الحديث
نسخه: همو درسنامه دراية الحديث، تدوین دفتر برنامه ریزی و تدوین متون درسی، قم مرکز جهانی علوم اسلامی ۱۳۸۳
معرفی: درسنامه دراية الحديث از آثار سيد رضا مؤدّب (متولد 1341ش) است كه در آن، اصطلاحات فراوان حديث و طبقه‌بندى‌هاى گوناگون آن را به صورت علمى و مستند شرح داده است. نویسنده اين اثر را به صورت متن آموزشى براى دانشجويان دوره كارشناسى رشته علوم قرآن و حديث تنظيم كرده و از ذكر مباحث اختلافى و جنجالى پرهيز كرده است. هدف از ارائه اين دروس، آگاهى و آشنايى با اصطلاحات حديثى از منظر عالمان شيعه بوده است. (معرفی بیشتر در ویکی نور)
دسترسی به کتاب: در کتابخانه مدرسه فقاهت / نورلایب
________________________________________________________
برای مطالعات بیشتر مباحث مشابه میتوانید به راهیاب‌های پژوهشی در سایت توسعه و توانمدسازی علوم اسلامی مراجعه کنید.
برای دسترسی به کتاب استاد عبدالهادی فضلی میتوانید به کتاب «اصول البحث» در سایت مدرسه فقاهت مراجعه نمایید.
و همچنین جهت دسترسی به مباحث علوم اسلامی میتوانید به پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی مراجعه نمایید.