استاد الهی؛ منطق بالادستی و نیازهای متنوع در طراحی درختواره علوم اسلامی

مقدمه

در مباحث مربوط به درختواره علوم اسلامی، هدف اصلی، ایجاد یک منطق بایسته است که بتواند به خوبی تفاهم شود و خروجی آن محدود به رشته‌ها نباشد. استاد الهی با تأکید بر صحبت‌های جناب پارسانیا، بیان می‌کنند که هدف اصلی، ایجاد یک منطق بایسته در درختواره علوم اسلامی است. منطق بالادستی این درختواره باید به گونه‌ای باشد که خروجی آن فراتر از رشته‌ها باشد و بتواند به عنوان نقشه راهی برای توسعه پژوهش، تأسیس نهادهای علمی و ارتقای سطح انتظارات فراتر از رشته‌ها عمل کند. بنابراین، توجه به منطق بالادستی و فراتر رفتن از محدودیت های رشته ای در تدوین درختواره علوم اسلامی بسیار حائز اهمیت است.

سازماندهی دانش موجود

یکی از اهداف درختواره، ساماندهی دانش موجود است تا بتواند به نظم دادن به دانش متراکم تولید شده کمک کند. این سازماندهی شامل:

• هدایت و جهت‌دهی به سمت وضع مطلوب
• پاسخگویی به نیازهای دانشی

نیازهای متنوع در تدوین درختواره

نیازها فقط محدود به نیازهای کاربردی در عرصه عینیت و اجرا نیستند، بلکه شامل نیازهای اساسی در عرصه تولید اندیشه و دانش نیز می‌شوند. تعریف نیاز نباید محدود و مضیق شود، بلکه باید شامل ابعاد نظری نیز باشد.

منطق بالادستی در درختواره علوم اسلامی

هدف اصلی، ایجاد یک منطق بایسته در درختواره علوم اسلامی است. هدف این است که منطق بالادستی این درختواره به خوبی تفاهم شود.

• اگر این منطق بالادستی مشخص شود، خروجی آن محدود به رشته‌ها نخواهد بود.
• این منطق می‌تواند به عنوان نقشه راهی برای توسعه پژوهش، تأسیس نهادهای علمی و ارتقای سطح انتظارات فراتر از رشته‌ها عمل کند.

تفاوت تعداد دانشجویان دانشگاهی و حوزوی

استاد الهی بر این باور است که تعداد دانشجویان علوم اسلامی در دانشگاه‌ها به مراتب بیشتر از طالب حوزه علمیه است. این تفاوت می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر نتایج و ثمرات درختواره علوم اسلامی داشته باشد.

لزوم ایجاد مبنای توافقی

برای ایجاد یک درختواره علمی، باید یک مبنای توافقی ایجاد شود و مشخص شود که مبنای بحث بر اساس موضوع است یا خیر.

اهمیت مشورت با نخبگان

در طراحی درختواره آموزشی، باید با نخبگان مشورت کرد و از تجربه های موجود بهره برد.

اهمیت کاربست اجتماعی دانش های اسلامی

باید به این موضوع توجه داشت که دانش های اسلامی باید بتوانند امور اجتماعی را اصلاح کنند و بر اساس اندیشه های اجتماعی روابط جدیدی را خلق کنند. کاربست باید بتواند امور اجتماعی را اصلاح کند و بر اساس اندیشه های اجتماعی روابط جدیدی را خلق کند. همچنین باید توجه داشت که فناوری های اجتماعی مسلمین به کاربست اجتماعی منتهی نمی شود.

تفاوت اصطلاحات “ایجاد”، “خلق” و “تولید”

استاد الهی به تفاوت اصطلاحات “ایجاد”، “خلق” و “تولید” اشاره می کنند:

• خلق: تولید ایده ای تازه که سابقه ندارد و نیازمند قوه خالقه است.
• ایجاد: تولید ایده ای که هنوز تحقق عینی نیافته است.
• تولید: ایجاد محصولات است.

اولویت گذاری در ساماندهی علوم

برای تحقق اهداف، همکاری و توانمندی های بسیاری از دستگاه ها مورد نیاز است. همچنین، وجود نقشه راه، نیروی قوی و سازماندهی تخصصی برای اجرای این اهداف ضروری است. تنظیم نقشه راه برای دستیابی به صورت بندی و اولویت گذاری از دیگر اقدامات لازم است.

لزوم توجه به تعادل بین مباحث نظری و عملی

استاد الهی تاکید می کند که نظام آموزشی باید نیازهایی را برای خود دانش و نیز برای اداره جامعه شناسایی کند و این نیازها باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرند. نیازهای دانش ناظر به اداره خود دانش است و به طور مستقیم به مباحث مدیریت نیازهای فردی انسان مرتبط است. نباید صرفا بر نیازهای کاربردی اجتماعی تمرکز کرد و مباحث بنیادی و انتزاعی را تعطیل کرد. این امر باید هم در مبانی خود رشد کند و هم در واسطه گری کاربردی توانمند باشد.

اهمیت گشودن فضای دانشی بدون نیاز به اثبات نیاز واقعی

نیازی به اثبات اینکه یک نیاز واقعی است، نداریم. در بازار علم، باید اجازه داد که با هر گونه منظرگرایی یا تئوری خاصی دخالت نداشته باشد.

نیازهای اساسی در علوم اسلامی

• طراحی و حل مسئله به عنوان یکی از نیازهای اساسی مطرح شده که به تولید علم تعبیر می شود
• جامعه برای تبیین معرفت و حل مشکلات خود به دانش سازمان یافته نیاز دارد.

نتیجه‌گیری و جمع‌بندی

استاد الهی با تاکید بر اهمیت ایجاد یک منطق بالادستی در درختواره علوم اسلامی، بر لزوم توجه به نیازهای متنوع، فراتر رفتن از محدودیت های رشته ای، و سازماندهی دانش موجود تاکید می کنند. از دیدگاه ایشان، درختواره باید به عنوان نقشه راهی برای توسعه پژوهش، تاسیس نهادهای علمی و ارتقای سطح انتظارات عمل کند. همچنین، ایشان بر اهمیت توجه به تفاوت تعداد دانشجویان دانشگاهی و حوزوی و لزوم ایجاد مبنای توافقی برای تدوین درختواره تاکید می کنند. در نهایت، هدف اصلی در بررسی نظام دانش، پاسخگویی به نیازهای کاربردی است، و باید تلاش شود تا دانش های اسلامی بتوانند امور اجتماعی را اصلاح کرده و بر اساس اندیشه های اجتماعی روابط جدیدی را خلق کنند. بنابراین، توجه به این نکات در طراحی و تدوین درختواره علوم اسلامی، ضروری است.

___________________________________________________________________

برای مطالعات بیشتر مباحث مشابه میتوانید به پرونده‌های دانش در سایت توسعه و توانمدسازی علوم اسلامی مراجعه کنید.