مقدمه
به منظور آشنا نمودن طلاب با روش صحیح مطالعه علم کلام و عقائد اسلامی معاونت تهذیب حوزه های علمیه اقدام به تدوین و انتشار کتاب سیر مطالعاتی عقاید و کلام اسلامی نموده است.
اگرچه علم کلام و عقاید اسلامی جایگاه ویژه‌ای در علوم اسلامی دارد، با این حال ما متوجه شده‌ایم که آشنا نبودن طلاب با روش صحیح مطالعه این علم، موجب کاهش انگیزه تحصیل در این رشته می‌شود.
به این منظور، معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه اقدام به تدوین و انتشار کتاب سیر مطالعاتی عقاید و کلام اسلامی نموده است.
در این مجموعه، ابتدا مراحل سه‌گانه، رویکرد ها و اهداف معرفی شده است. سپس در هر مرحله، با تعریف و تبیین اهداف تفصیلی، به معرفی عناوین موضوعات پرداخته است.بر اساس این برنامه، ما برای هر سال تحصیلی چند عنوان موضوعی در نظر گرفته‌ایم و برای هر عنوان یک یا چند کتاب پیشنهاد کرده‌ایم. برخی از کتاب‌ها با علامت * مشخص شده‌اند که این کتاب‌ها تنها برای افرادی که علاقه‌مند به مطالعه بیشتر در آن موضوع هستند، پیش‌بینی کرده‌ایم.
بخش های کتاب
این کتاب دارای مقدمه و ۶ بخش میباشد:
- معرفی کلی مراحل سیر مطالعاتی عقاید و کلام اسلامی
- دوره پیشرفته
- دوره پاسخ به شبهات عقیدتی
- کتابشناسی دوره عمومی
- کتابشناسی دوره پیشرفته
- کتابشناسی پاسخ به شبهات عقیدتی.
1. دوره عمومی
- رویکرد کلی: تبیینی – توصیفی
- هدف کلی: باورسازی و تحکیم عقیدتی
این مرحله به هدف تقویت ایمان اولیه و تثبیت اصول اعتقادی در ذهن طلاب پرداخته و به معرفی مباحث بنیادی علم کلام می‌پردازد.
2. دوره پیشرفته
- رویکرد کلی: تحلیلی – اثباتی
- هدف کلی: توسعه آگاهی عقیدتی و آشنایی با ادله اثباتی اصول دین
در این مرحله، طلاب با تحلیل‌های عمیق‌تر و ادله علمی‌تر برای اثبات اصول دین و عقاید اسلامی آشنا می‌شوند و درک عمیق‌تری از مباحث کلامی پیدا می‌کنند.
3. دوره پاسخ به شبهات عقیدتی
- رویکرد کلی: انتقادی – پاسخگویی
- هدف کلی: آشنایی و نقد ادیان و مذاهب مختلف و تقویت توانمندی در پاسخگویی به شبهات عقیدتی
این مرحله به طلاب کمک می کند تا به صورت انتقادی با سایر ادیان و مذاهب آشنا شوند و توانایی پاسخ گویی به شبهات عقیدتی را در خود تقویت کنند.
برای دانلود کتاب اینجا بروید.
ویژگی‌های سیر مطالعاتی عقاید و کلام اسلامی
1. رویکرد منظم و مرحله‌ای
- این سیر مطالعاتی دارای یک برنامه مدون و مرحله‌ای است که مباحث اعتقادی را از مقدماتی تا پیشرفته به صورت تدریجی و نظام‌مند ارائه می‌دهد.
- طلاب به مرور از مفاهیم ساده‌تر به مباحث عمیق‌تر کلامی و اعتقادی هدایت می‌شوند.
2. پوشش مباحث اصلی کلام اسلامی
- مباحث اصلی این سیر مطالعاتی شامل:
- توحید و خداشناسی (شناخت صفات الهی و توحید در ابعاد مختلف)
- نبوت و امامت (اثبات نبوت پیامبران و جایگاه ائمه معصومین)
- معاد و جهان پس از مرگ (دلایل عقلی و نقلی درباره معاد)
- عدل الهی و قضا و قدر
- ولایت و جایگاه آن در تفکر شیعه
3. استفاده از منابع معتبر و متون استاندارد
- این سیر مطالعاتی بر اساس کتب معتبر و علمی در زمینه کلام اسلامی طراحی شده است.
- برخی از کتاب‌های مورد استفاده در این سیر شامل آثار علامه طباطبایی، شهید مطهری، آیت‌الله مصباح یزدی و سایر بزرگان علم کلام است.
4. تقویت قدرت استدلال و مناظره
- یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این سیر، آموزش شیوه‌های استدلال عقلی و نقلی در مسائل اعتقادی است.
- طلاب علاوه بر یادگیری مباحث کلامی، مهارت پاسخگویی به شبهات و نقد دیدگاه‌های مخالف را نیز کسب می‌کنند.
5. تربیت مبلغین و مدافعان عقاید اسلامی
- هدف نهایی این سیر، پرورش مبلغین دینی و مدافعان مبانی اعتقادی اسلام و مکتب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) است.
- طلابی که این دوره را طی می‌کنند، می‌توانند در مقام پاسخگویی به شبهات اعتقادی در حوزه‌های مختلف فعالیت کنند.
6. ارائه محتوای آموزشی در قالب‌های متنوع
- این سیر مطالعاتی علاوه بر متون درسی، از ویدئوهای آموزشی، فایل‌های صوتی و کلاس‌های تعاملی نیز بهره می‌برد.
- برخی از دوره‌ها به‌صورت مجازی و آنلاین برای دسترسی بهتر طلاب در نقاط مختلف برگزار می‌شود.
7. ارزیابی و آزمون‌های مرحله‌ای
- برای اطمینان از یادگیری صحیح مطالب، این سیر مطالعاتی دارای آزمون‌های مرحله‌ای است که بر اساس آن، میزان پیشرفت طلاب بررسی می‌شود.
- این روش باعث تقویت انگیزه یادگیری و تثبیت بهتر مفاهیم در ذهن طلاب می‌شود.
برای مطالعات بیشتر مباحث مشابه میتوانید به راهیاب سیرهای مطالعاتی در سایت توسعه و توانمدسازی علوم اسلامی مراجعه کنید.
