آشنائی با رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

ماده 1.عنوان رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

عنوان رشته، سطح سه مدرّسی علوم عقلی است.

ماده 2.تعریف رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

سطح سه مدرّسی علوم عقلی، یكی از رشته‌های تربیت مدرّس حوزّه علمیه است، كه در آن طلاب، ضمن فراگیری مبانی علمی، مهارت‌ها و روش‌های پیشرفتّه تدریس علوم عقلی، توانایی تدریس و تحقیق در زمینّه موضوعات مرتبط با رشتّه فوق را پیدا می‌كنند و در پایان، موفق به دریافت دانشنامّه سطح سه مدرّسی علوم عقلی و مجوز تدریس آن می‌شوند.

ماده 3. اهداف رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

1. شناخت مبانی علمی تدریس و مهارت‌های آن؛
2. ارتقاء توان انتقال و تفهیم علوم عقلی بر اساس استانداردهای علمی؛
3. تأمین استاد جهت تدریس در سطح یك و دو؛
4. شناخت منابع، متون و آشنایی با تاریخ و ادوار علوم عقلی؛
5. تقویت توان پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با علوم عقلی؛
6. تربیت طلاب مستعد جهت شركت در سطوح بالاتر؛
7. شناخت استدلالی وعمیق مسائل فقهی و اصولی، و آشنایی با روش‌های استنباط فقهی؛
8. ایجاد توان تتبع و تحقیق در زمینّه فقه و اصول؛
9. ایجاد توان استفاده از منابع فقهی و اصولی.

ماده 4.سیاست‌های رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

1. اهتمام به تعالی اخلاقی و معنوی طلاب؛
2. اهتمام به تقویت استقلال فكری و اعتماد به نفس در مسائل علمی و مهارتی؛
3. تقویت تعبد و تعهد دینی و دفاع از عقائد شیعّه امامیه؛
4. اهتمام به تقویت مبانی نظام اسلامی و ترویج ارزش‌های آن؛
5. تأكید بر بهره‌گیری از روش‌های كارآمد تدریس و ارزشیابی و استفاده از ابزار كمك آموزشی ضمن اهتمام به سنت‌های حوزوی؛
6. تأكید بر پویایی برنامه‌های آموزشی، پژوهشی، مهارتی و توجه به نیازها و مقتضیات روز؛
7. تأكید بر توانمندسازی طلاب در ارائّه تدریس مبتنی بر اصول علمی؛
8. اهتمام به هماهنگی برنامه‌های تربیت مدرّس با برنامه‌های جاری آموزشی در سطوح مختلف حوزه؛
9. تأكید بر آموزش پژوهش‌محور؛
10. تأكید بر استفاده از منابع مهم و استاندارد آموزشی؛
11. تأكید بر شناسایی طلاب مستعد؛
12. اهتمام به دروس فقه و اصول و نظارت بر آن در كنار دروس تخصصی.

ماده 5.ضرورت رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

1. تأكید آموزه‌های دینی برتعقل و تفکّر و استفاده از اساتید متخصص، متخلق و توانمند؛
2. رسالت حوزه‌های علمیه در تربیت و تأمین اساتید توانمند، متخلق و اندیشمند؛
3. نیاز طلاب و مدارس علمیه كشور به اساتید متخصص، متخلق و آشنا با مبانی علمی و مهارت‌های تدریس.

تبصره:برای اجرای دورّه تربیت مدرّس دو طرح وجود دارد:

1. آموزش مهارت‌های تدریس به فارغ‌التحصیلان رشته‌های تخصصی در دوره‌های كوتاه‌مدت؛
2. آموزش دانش تخصصی همراه با مهارت‌های تدریس به فارغ‌التحصیلان سطح دو عمومی در دوره‌های بلندمدت.

به دلیل نیاز شدید شهرستان‌ها به اساتید ماهر و كمبود فارغ‌التحصیلان رشته‌های تخصصی و عدم پذیرش اعزام به شهرستان توسط اكثر آنها، در این برنامه راه دوم انتخاب شده است. لازم است پس از گذشت ده سال از اجرای این برنامه با توجه به شرایط تصمیم‌گیری شود.

ماده 6.نظام آموزشی رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

نظام آموزشی این رشته نیم‌سالی، درسی^[2]و حضوری است. طول دوره بدون احتساب پایان‌نامه حداقل شش و حداكثر هشت نیم‌سال است.

ماده 7.شرایط پذیرش رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

1. احراز صلاحیت‌های عمومی و اخلاقی بر اساس آئین‌نامه‌های مصوب؛
2. دارا بودن مدرك علمی سطح دو با معدل 16 به بالا؛
3. قبولی در آزمون ورودی و مصاحبه علمی.

ماده 8. عناوین و مشخصات كلی دروس رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

	ردیف	عنوان	ساعت­
	1	دروس عمومی	576
	2	دروس تخصصی	1168
	جمع كل	1744

ماده 9.عناوین و مشخصات تفصیلی دروس رشته مدرسی علوم عقلی سطح سه

دروس عمومی^[3]

ردیف	عنوان درس	ساعت	اهداف
1	فقه	160	شناخت استدلالی مسائل مهم فقه طبق برنامه مركز مدیریت در سطح سه(از القول فی ماهیةالعیب تا آخر مکاسب)
2	اصول	320	شناخت استدلالی مباحث مهم اصولی طبق برنامه مركز مدیریت در سطح سه(جلد اول کفایّه از ابتدای المقصد الثانی فی النواهی تا پایان جلد دوم)
3	عربی معاصر	16+ 32نظری عملی	تقویت توان بهره‌گیری از متون عربی جدید در زمینه‌های مرتبط با رشته
4	روش تحقیق پیشرفته	16+ 32نظری عملی	تقویت توان تحقیق و پژوهش درحوزه‌های مرتبط با علوم عقلی، از طریق آموزش روش‌های تحقیق و كیفیت بهره‌برداری از ابزار و منابع
جمع	576

دروس تخصصی

ردیف	عنوان درس	ساعت	اهداف
	منطق كاربردی	48	حل فرازهای پیچیده و رفع اشكال از متن کتاب آموزشی به منظور كسب توان تدریس
	منطق تكمیلی	64	شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث و نكات تخصصی بخش‌های تصورات، تصدیقات و صناعات خمس منطق، با ارجاع به كتاب‌های منطقی دیگر، مانند منطق منظومه، منطق شفا، جوهرالنضید و بصائر النصیریه
	تاریخ علم كلام	32	شناخت آموزه­ها، روش‌ها و سیر تطور فرقه­ها و مكاتب مهم كلامی تشیع و تسنن، مانند امامیه، معتزله، اشاعره، اسماعیلیه، زیدیه، همراه با معرفی شخصیت‌ها، آثار و منابع مكتوب و نرم‌افزاری
	كلام استدلالی 1	64	شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث و نكات تخصصی اثبات وجود خدا، اسماء و صفات (به ویژه توحید، عدل، حكمت، قضاء و قدر، جبر و اختیار)، همراه با پاسخ به اهم شبهات آن به منظور كسب توان تدریس با استفاده از کتاب‌های مهم، مانند شرح تجرید و تلخیص الالهیئت
	كلام استدلالی 2	64	شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی نبوت و امامت عامه (ضرورت، ویژگی‌ها، وظائف و اختیارات نبی و امام)، نبوت خاصه (حقانیت، جامعیت، خاتمیت و جاودانگی دین اسلام)، امامت خاصه و مهدویت، همراه با پاسخ به اهم شبهات به منظور كسب توان تدریس با استفاده از کتاب‌های مهم، مانند شرح تجرید و تلخیص الالهیات
	كلام استدلالی 3	32	شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی معاد، همراه با پاسخ به اهم شبهات آن به منظور كسب توان تدریس با استفاده از کتاب‌های مهم، مانند شرح تجرید و تلخیص الالهیئت
	متون كلامی	32	تسلط بر قرائت و فهم صحیح متون اصیل، مهم و اساسی کلام اسلامی، مانند شرح تجرید، شوارق الالهام، تلخیص المحصّل، الشافی، شرح المواقف و باب حادی ‌عشر
	مسائل جدید كلامی	32	شناخت مهم‌ترین مسائل جدید كلامی، مانند: معرفت و تجربّه دینی، تكثّرگرایی، علم و دین، قلمرو دین
	فرق انحرافی	48	شناخت و بررسی عقاید، آموزه­ها و تاریخ بهائیت، وهابیت و عرفان‌های كاذب و نوظهور
	تاریخ فلسفه اسلامی	32	آشنایی با چگونگی پیدایش و سیر تطور فلسفّه اسلامی و شناخت مكاتب مهم آن، همراه با معرفی شخصیت‌ها، آثار و منابع مكتوب و نرم‌افزاری
	فلسفه 1	64	شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی مباحث وجودشناسی، مواد ثلاث، ماهیت و احكام آن و مقولات عشر، همراه با حل فرازهای پیچیدّه متن به منظور كسب توان تدریس
	فلسفه 2	64	شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی علت و معلول، سبق و لحوق، قدم و حدوث، قوّه و فعل، علم و عالم و معلوم، همراه با حل فرازهای پیچیدّه متن به منظور كسب توان تدریس
	فلسفه 3	32	شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی الهیئت بالمعنی الاخص، همراه با حل فرازهای پیچیدّه متن به منظور كسب توان تدریس
	معرفت‌شناسی	32	شناخت مبانی، راه‌ها، ابزار و مسائل معرفت‌شناسی از دیدگاه اسلام، همراه با پاسخ به اهم شبهات
	فنون و روش تدریس 1 و 2	64+ 32نظری عملی	شناخت روش‌ها و فنون تدریس و چگونگی طراحی، اجرا و ارزیابی یك درس، متناسب با گرایش مرتبط به صورت كارگاهی
	اخلاق مدرّسی	32	شناخت آموزه‌های قرآنی و روایی در زمینّه آداب و رفتار مشترك و مختص معلم و متعلم
	سنجش و ارزشیابی	16+ 8نظری عملی	آشنایی با اصول، قواعد، روش‌ها و مراحل سنجش و اندازه‌گیری یادگیری متعلمان به صورت كارگاهی
	تكنولوژی آموزشی	16+ 8نظری عملی	آشنایی با روش‌های طراحی و اجرای فرآیند یادگیری عمیق، مؤثر و پایدار با بهره‌گیری از مواد، وسائل و تجهیزات آموزشی به صورت كارگاهی
	كاروزی تدریس	32+32  عملی	به كاربستن آموخته‌های نظری در باب روش و فنون تدریس توسط دانش‌پژوه از طریق تدریس موضوعات مرتبط با گرایش
	اصول و فنون مشاوره و راهنمایی	32+16  نظری عملی	آشنایی با دیدگاه‌های مختلف در باب مبانی، اصول، فنون و روش‌های مشاوره و راهنمایی آموزشی
	روان‌شناسی عمومی	48	شناخت مسائل مربوط به روان انسان و توصیف و تبیین علل رفتارهای او، ضمن آشنایی با مباحثی مانند دستگاه عصبی، انگیزش و هیجان، ادراک حسی، یادگیری، هوش، حافظه، رشد، شخصیت، سازگاری و اختلالات رفتاری
	پایان‌نامه	192عملی	ارائّه پژوهشی جامع در موضوعات مرتبط با رشته، با تأكید بر مهارت‌ها، همراه با نقد، بررسی و تتبع كافی
جمع	1168

---

[1]. این مصوبه قبلاً به عنوان مصوبّه 781 در جلسّه 15 کمیتّه بررسی و تصویب رشته‌ها، (دورّه پنجم)، مورخ 29/6/90 به تصویب رسیده بود، که پس از اصلاح مطابق تصمیم جلسّه 81 شورای عالی حوزه‌های علمیه (دورّه ششم)، به مصوبّه 922 تغییر یافت.

[2]. در این نظام، هر درس به صورت مستقل ارزیابی می‌شود و قبولی یا رد در یک درس، تأثیری در قبولی یا رد دروس دیگر ندارد.

[3]. از آنجا که درس “فنون و روش تدریس” در دروس تخصصی این رشته ارائه می‌شود، درس “روش تدریس” از دروس عمومی این رشته حذف شده است.