ماده 1. عنوان رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
عنوان رشته، سطح سه مدرسی ادبیات عرب است.
ماده 2. تعریف رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
سطح سه مدرسی ادبیات عرب، یكی از رشتههای تربیت مدرس حوزه علمیه است، كه در آن طلاب، ضمن فراگیری مبانی علمی، مهارتها و روشهای پیشرفته تدریس متون ادبی، توانایی تدریس و تحقیق در زمینه موضوعات مرتبط با رشته فوق را پیدا میكنند و در پایان، موفق به دریافت دانشنامه سطح سه مدرسی ادبیات عرب و مجوز تدریس آن میشوند.
ماده 3.اهداف رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
- شناخت مبانی علمی تدریس و مهارتهای آن؛
- ارتقاء توان انتقال و تفهیم دانشهای حوزوی بر اساس استانداردهای علمی؛
- تأمین استاد جهت تدریس دروس ادبیات عرب؛
- شناخت منابع، متون و آشنایی با تاریخ و ادوار ادبیات عرب؛
- تقویت توان پاسخگویی به پرسشهای مرتبط با موضوع تدریس؛
- تربیت طلاب مستعد جهت شركت در سطوح بالاتر؛
- شناخت استدلالی و عمیق مسائل فقهی و اصولی، و آشنایی با روشهای استنباط فقهی؛
- ایجاد توان تتبع و تحقیق در زمینه فقه و اصول؛
- ایجاد توان استفاده از منابع فقهی و اصولی.
ماده 4.سیاستها رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
- اهتمام به تعالی اخلاقی و معنوی طلاب؛
- اهتمام به تقویت استقلال فكری و اعتماد به نفس در مسائل علمی و مهارتی؛
- اهتمام به تقویت تعبد و تعهد دینی؛
- اهتمام به تقویت مبانی نظام اسلامی و ترویج ارزشهای آن؛
- تأكید بر بهرهگیری از روشهای كارآمد تدریس و ارزشیابی و استفاده از ابزار كمك آموزشی، ضمن اهتمام به سنتهای حوزوی؛
- تأكید بر پویایی برنامههای آموزشی، پژوهشی، مهارتی و توجه به نیازها و مقتضیات روز؛
- تأكید بر توانمندسازی طلاب در ارائه تدریس مبتنی بر اصول علمی؛
- اهتمام به هماهنگی برنامههای تربیت مدرس با برنامههای جاری آموزشی در سطوح مختلف حوزه؛
- تأكید بر آموزش پژوهشمحور؛
- تأكید بر استفاده از منابع مهم و استاندارد آموزشی؛
- تأكید بر شناسایی طلاب مستعد؛
- اهتمام به دروس فقه و اصول و نظارت بر آن در كنار دروس گرایشی.
ماده 5.ضرورت رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
- تأكید آموزههای دینی بر استفاده از اساتید متخصص، متخلق و توانمند؛
- رسالت حوزههای علمیه در تربیت و تأمین اساتید توانمند و متخلق؛
- نیاز طلاب و مدارس علمیه كشور به اساتید متخصص، متخلق و آشنا با مبانی علمی و مهارتهای تدریس.
تبصره:برای اجرای دوره تربیت مدرس دو طرح وجود دارد:
- آموزش مهارتهای تدریس به فارغالتحصیلان رشتههای تخصصی در دورههای كوتاهمدت
- آموزش دانش تخصصی همراه با مهارتهای تدریس به فارغالتحصیلان سطح دو عمومی در دورههای بلندمدت
به دلیل نیاز شدید شهرستانها به اساتید ماهر و كمبود فارغالتحصیلان رشتههای تخصصی و عدم پذیرش اعزام به شهرستان توسط اكثر آنها، در این برنامه راه دوم انتخاب شده است. لازم است پس از گذشت ده سال از اجرای این برنامه با توجه به شرایط تصمیمگیری شود.
ماده 6.نظام آموزشی رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
نظام آموزشی این رشته نیمسالی، درسی[2]و حضوری است. طول دوره بدون احتساب پایاننامه حداقل شش و حداكثر هشت نیمسال است.
ماده 7.شرایط پذیرش رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
- احراز صلاحیتهای عمومی و اخلاقی بر اساس آییننامههای مصوب؛
- دارا بودن مدرك علمی سطح دو با معدل 16 به بالا؛
- قبولی در آزمون ورودی و مصاحبه علمی.
ماده 8. عناوین و مشخصات كلی دروس رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
ردیف | عنوان | ساعت |
1 | دروس عمومی | 528 |
2 | دروس تخصصی | 1456 |
جمع كل | 1984 |
ماده 9. عناوین و مشخصات تفصیلی دروس رشته مدرسی ادبیات عرب در مقطع سطح سه
دروس عمومی[3]
ردیف | عنوان درس | ساعت | اهداف |
1 | فقه | 160 | شناخت استدلالی مسائل مهم فقه طبق برنامه مركز مدیریت در سطح سه (از القول فی ماهیةالعیب تا آخر مکاسب) |
2 | اصول | 320 | شناخت استدلالی مباحث مهم اصولی طبق برنامه مركز مدیریت در سطح سه (جلد اول کفایةالاصول از ابتدای المقصد الثانی فی النواهی تا پایان جلد دوم) |
3 | روش تحقیق پیشرفته | 16+ 32نظری عملی | کسب مهارتهای تحقیق و پژوهش درحوزههای مرتبط با ادبیات عرب، از طریق آموزش روشهای تحقیق و كیفیت بهرهبرداری از ابزار و منابع |
جمع | 528 |
دروس تخصصی
ردیف | عنوان درس | ساعت | اهداف درس |
---|---|---|---|
۱ | صرف تکمیلی 1 و 2 و 3 | 96 | شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی علم صرف با ارجاع به منابع مهم صرفی، مانند شافیه، شرح نظام، شرح شافیه رضی و علوم العربیه |
۲ | فقه اللغه | 32 | شناخت اصول و روشهای فهم لغات و تأثیر علوم ادبی در فهم لغات و آشنایی با معاجم لغت |
۳ | نحو تکمیلی1 و 2 | 128 | شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی علم نحو، با محوریت نحو وافی و ارجاع به منابع مهم نحوی مانندحاشیه الصبان و شرح المفصل ابن یعیش |
۴ | نحو تکمیلی 3 | 64 | شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی باب اول مغنی اللبیب (مفردات) |
۵ | متون صرف و نحو | 64 | تقویت توان استفاده از متون اصیل و مهم صرف و نحو با خواندن بخشهایی از شرح شافیه، شرح كافیة رضی، خصائص ابن جنی، شرح التسهیل، شرح التصریح، و حاشیه سید علی خان کبیر، حاشیه ابوطالب و شرح الجمل زجاجی |
۶ | تجزیه و تركیب پیشرفته 1 تا 6 | 96+96 عملی | شناخت قواعد كلی تجزیه و تركیب و تبیین رابطه و تعامل آن با صرف و نحو، و افزایش توان تطبیق قواعد صرف و نحو به منظور فهم دقیق متون، با تأكید بر آیات و روایات دارای وجوه متعدد و اشعار عربی به ویژه اشعار منسوب به امام علی علیه السلام |
۷ | متون درسی نحو | 64 | بررسی و حل فرازهای پیچیده متون رسمی نحو، مانند:صمدیه، سیوطی و … |
۸ | بلاغت تکمیلی 1 و 2 | 64 | شناخت تكمیلی و تسلط بر مباحث مهم و نكات تخصصی علم معانی، بیان و بدیع با ارجاع به منابع مهم بلاغی، مانند مطول، شروح التلخیص و البلاغه الواضحه |
۹ | بلاغت كاربردی | 32+16نظری عملی | افزایش توان تطبیق قواعد معانی و بیان به منظور فهم دقیق متون، با تأكید بر قرآن و نهج البلاغه و متون ادبی اصیل |
۱۰ | تاریخ ادبیات عرب | 32 | آشنایی با تطور تاریخی ادبیات عرب و مكاتب و منابع آن، با تأكید بر عناصر دخیل در ادبیات قرآن از عصر جاهلی تا دوران معاصر |
۱۱ | منبعشناسی | 16 | معرفی توصیفی و تحلیلی منابع و كتب مهم صرف، نحو و بلاغت و برنامههای نرمافزاری ادبیات عرب |
۱۲ | اصول و فنون ترجمه | 32+32عملی | آشنایی با اصول، قواعد و روشهای ترجمه متون عربی به فارسی، همراه با كار عملی |
۱۳ | متون ادبی جدید 1 و 2 | 64 | آشنایی با ساختارها و لغات متون ادبی به زبان عربی معاصر، به منظور كسب توان بهرهگیری از آنها |
۱۴ | فنون و روش تدریس 1 و 2 | 64+ 32 نظری عملی | شناخت روشها و فنون تدریس و چگونگی طراحی، اجرا و ارزیابی یك درس، متناسب با گرایش مرتبط، به صورت كارگاهی |
۱۵ | اخلاق مدرسی | 32 | شناخت آموزههای قرآنی و روایی در زمینه آداب و رفتار مشترك و مختص معلم و متعلم |
۱۶ | سنجش و ارزشیابی | 16+ 8نظری عملی | آشنایی با اصول، قواعد، روشها و مراحل سنجش و اندازهگیری یادگیری متعلمان به صورت كارگاهی |
۱۷ | تكنولوژی آموزشی | 16+ 8نظری عملی | آشنایی با روشهای طراحی و اجرای فرآیند یادگیری عمیق، مؤثر و پایدار با بهرهگیری از مواد، وسائل و تجهیزات آموزشی به صورت كارگاهی |
۱۸ | كاروزی تدریس | 32+32 عملی | به كاربستن آموختههای نظریدر باب روش و فنون تدریس، توسط طلبهاز طریق تدریسموضوعات مرتبط با گرایش |
۱۹ | اصول و فنون مشاوره وراهنمایی | 32+16 نظری عملی | آشنایی با دیدگاههای مختلف در باب مبانی، اصول، فنون و روشهایمشاوره و راهنمایی آموزشی |
۲۰ | روانشناسی عمومی | 48 | شناخت مسائل مربوط به روان انسان و توصیف و تبیین علل رفتارهای او، ضمن آشنایی با مباحثی مانند: دستگاه عصبی، انگیزش و هیجان، ادراک حسی، یادگیری، هوش، حافظه، رشد، شخصیت، سازگاری و اختلالات رفتاری |
۲۱ | پایاننامه | 192عملی | ارائه پژوهشی جامع در موضوعات مرتبط با رشته، با تأكید بر مهارتها، همراه با نقد، بررسی و تتبع كافی |
جمع | 1456 |
[1]. این مصوبه قبلاً به عنوان مصوبه 800 در جلسه 14 کمیته بررسی و تصویب رشتهها، (دوره پنجم)، مورخ 22/6/90 به تصویب رسیده بود، که پس از اصلاح مطابق تصمیم جلسه 81 شورای عالی حوزههای علمیه (دوره ششم)، به مصوبه 927 تغییر یافت.
[2]. در این نظام، هر درس به صورت مستقل ارزیابی میشود و قبولی یا رد در یک درس، تأثیری در قبولی یا رد دروس دیگر ندارد.
[3]. از آنجا که درس “فنون و روش تدریس” در دروس تخصصی این رشته ارائه میشود، درس “روش تدریس” از دروس عمومی این رشته حذف شده است.