حوزههای علمیه با قدمتی در حدود چهارده قرن، دارای سنتهای ارزشمند و منحصر به فردی هستند که همواره مورد توجه عالمان حوزوی و مورد غبطه سایر علم آموزان بوده است. حفظ این سنتهای ارزشمند و فرهنگسازی آن از اولویتهایمهم آموزشی و پژوهشی است.
راهکارها:
1. آموزش روش تحصیل حوزوی شامل پیش مطالعه و پیش مباحثه، حضور فعال در کلاس، مطالعه، مراجعه و مباحثه در ابتدای ورود طلاب به حوزه در قالب روش تحصیل؛[۱]
2. آموزش روش صحیح یادداشتبرداری، خلاصهنویسی و تقریرنویسی؛
3. پرهیز از نمره محوری؛
4. حفظ جایگاه راهبری علمی اساتید؛
5. ایجاد زمینه برای تدریس ضمن تحصیل؛
6. تأکید بر لزوم مباحثه توسط مسئولان و اساتید؛[۲]
7. توصیه به بیان اشکال، حاشیهنویسی و ایجاد فرصت نقد و نظر برای طلاب برای تقویت قوه تحلیل و اجتهاد؛
8. تعمیم مباحثه در مواد مختلف درسی و دروس معارفی؛[۳]
9. قرار دادن بخشی از نمره درس برای مباحثه (با استفاده از برگههای گزارش مباحثه به صوت خوداظهاری)؛
10. تعیین ناظر مباحثه از طلاب پایه بالاتر؛[۴]
11. توصیه استاد به مراجعه به منابع تکمیلی و مرجع و تعیین نمره برای فعالیت کلاسی.
[۱]. آموزش روش تحصیل به طلاب و فرهنگسازی برای بکارگیری این سنتهای صحیح، طلبه را در رشد علمی توانمند ساخته و باعث دقت و سرعت در فراگیری، بهرهگیری مضاعف طلاب از کلاس و استاد و نیز بالا رفتن دقت اساتید در تدریس و درنتیجه بالا آمدن سطح علمی کلاس و مدرسه میشود.
[۲]. سنّت حسنهٔ مباحثه از پیکره آموزشی حوزه جدا شدنی نیست و جزء لازمی از فرایند یادگیری و کسب توانمندیهای علمی و مهارتی یک طلبه است. مباحثه موجب تعمیق فهم و تثبیت مطالب در ذهن و توانمندی برای استدلال و اقناع میگردد. ازاینرو نباید این سنت حسنه در بین طلاب کمرنگ شود.
[۳]. مباحثه نباید فقط در دروس و علوم پرحجم مانند ادبیات و منطق و اصول و فقه اجرا شود؛ بلکه بسیار لازم است در مباحث اعتقادی و معرفتی، قرآن و حدیث نیز جاری شود تا طلاب با مباحثه در همۀ عرصههای علمی از قوّت لازم برخوردار باشند.
[۴]. برای این امر باید فرهنگسازی شود تا طلبه پایه بالاتر یا قویتر، حضور در یک مباحثه دیگر بهعنوان ناظر مباحثه را بخشی از فرایند علمی و توانمندی خود و نیز بهعنوان وظیفه علمی و اخلاقی خویش ببیند. مدرسه نیز نظارت بر مباحثه را مقدمهای برای سپردن تدریس به طلبه قرار دهد.
